Bir işletmenin belli bir tarihteki varlık, borç ve özsermayesini gösteren finansal tablodur. Günümüzde bilanço, “finansal durum tablosu” olarak da adlandırılmaktadır. İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların finansmanında kullanılan kaynakları gösteren statik birfinansal tablodur. İşletmenin fotoğrafı olarak da tanımlanmaktadır.

Varlık, geçmişte olan işlemlerin sonucunda ortaya çıkan, işletmenin kontrolünde olan ve gelecekte işletmeye ekonomik fayda sağlaması beklenen değerlerdir. Bilançoda varlıklar, dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere iki başlık altında sınıflandırılmaktadır. Nakit ve bilançonun düzenlendiği tarihten itibaren bir yıl veya faaliyet dönemi süresi bir yıldan uzun ise bu süre içinde nakde dönüşebilecek veya tüketilecek olan varlıklar, dönen varlıklar olarak tanımlanmaktadır. Nakit, alacaklar, menkul kıymetler, stoklar, dönen varlıklara örnek olarak verilebilir. Dönen varlıklar dışındaki tüm varlıklar duran varlık olarak sınıflandırılmaktadır. Demirbaşlar, binalar, patentler, haklar gibi unsurlar duran varlıklara örnek olarak verilebilir.

Borç, geçmiş olaylardan kaynaklanan ve ödenmesi işletmenin ekonomik fayda sağlayabilecek değerlerinde bir azalışa neden olacak mevcut yükümlülüklerdir. Bilanço tarihinden itibaren bir yıl içinde ödenecek borçlar kısa vadeli borç, diğer borçlar ise uzun vadeli borç olarak sınıflandırılmaktadır.

Özsermaye ise varlıklar ile borçlar arasındaki farkı temsil etmektedir. Temel olarak işletme sahiplerinin koyduğu sermaye ile işletmenin faaliyetleri sonucu elde ettiği ve dağıtmadığı kârların toplamından oluşmaktadır.

Varlıkların sol tarafta, borç ve özsermaye kalemlerinin sağ tarafta raporlandığı bilanço “hesap şeklinde bilanço”; varlık, borç ve özsermaye kalemlerinin alt alta gelecek şekilde raporlandığı bilanço ise “rapor şeklinde bilanço” olarak adlandırılmaktadır.

Bilanço, belli bir an itibarıyla işletmenin finansal durumunu göstermektedir. Fakat çok önemli kısıtları da bulunmaktadır. Bilançoda yer alan unsurların birçoğu piyasa değeri ile değil, tarihî maliyet değeri raporlanmaktadır. Bir diğer kısıt ise işletmenin kendi içinde yaratmış olduğu marka değeri, müşteri listesi, çalışan sermayesi gibi unsurların maliyetinin güvenilir olarak tespit edilememesi veya kontrol edilememesi nedeniyle bilançoda yer almamasıdır.

Aslı Türel