Sanat ve edebiyatta gotik, tema, motif yahut figürleri itibarıyla korku ve dehşete dayalı eserler anlamına gelir. Avrupa’da gerçekleştirdikleri istila, yağma ve yıkımlar yüzyıllar boyunca dehşet uyandıran ve eski bir Germen kavmi olan Gotların yarattığı dehşetten yaklaşık bin yıl sonra Avrupa’da ortaya çıkan mimarî üsluba gotik denmiştir. Gotik üslubun kendini en çok gösterdiği mimarî yapılar yükseklik ve ihtişamlarıyla korku hissi uyandıran kiliseler, manastırlar, katedraller, malikâneler, şatolar ve saraylardı. Bunların birçoğu çok odalı oluşları, kasvetli havaları, endişe ve korku verici dehliz ve zindanlarıyla zihinlerde dehşet hissi uyandırıyordu. Gotik roman, ilk örneklerinde olayların geçtiği mekânlar olarak gotik mimarî yapıların seçilmesi ve Gotların yarattığı bilinçaltı dehşetin birleştiği bir tür olarak doğmuştur. 

Gotik atmosfer gotik öykü ve romanlardaki mekânları, havayı ve ortamı ifade eden bir terimdir. Bu atmosferi; mezarlıklar, gizli geçitler, yalçın kayalıklar, mahzenler, kilitli odalar, harabeler, yeraltı odaları, ürpertici ormanlar, perili evler, harap manastırlar, korkutucu şato-katedral-saraylar, işkence odaları, loş salonlar gibi mekânların yanı sıra tabutlar, defineler, kendi kendine kapanan kapılar, cesetler, kurukafalar, iskeletler gibi nesneler ve bulutlu, yağmurlu, sisli, kasvetli havalar, şiddetli tipi, gölgeler, loş ışıklar, korkutucu ayak sesleri, mumların aniden sönmesi, çığlıklar, fırtınalar, kuru ağaçlar, kabuslar, hortlayan ölüler gibi unsurlar sağlar. Kısacası gotik atmosferi ürkütücü mekânlar, korku dolu sahneler ve kasvetli hava oluşturur.

Her gotik romanda sıradan insanların dışında kötücül kişilerden bir kısmına az veya çok yer verilir. Bunlar; şeytanlar, hayaletler, vampirler, cadılar, periler, büyücüler, hortlaklar, canavarlar, lanetliler, siyah giysili meçhul kişiler, karabasanlar, ucubeler, kötü kalpli keşişler, kurbanlar, seri katiller, zalim tiranlar, sadist tipler, cinler, ruhlar, haydutlar, barbarlar.

Gotik öykü ve romanların temaları; bilinmeyenin belirsizliği, beklenmedik hadiseler ve esrarengiz tesadüflerin yanı sıra cinayetler, ani ölümler, sırlar, şüpheler, ihtiraslar, kehanetler, büyüler, rüyalar, gizemli ilişkiler, lanetler, doğaüstü olaylar, efsaneler, hurafeler, cinsellik, ikiyüzlü kişilikler, delilik, entrika, kıskançlık ile şiddet ve dehşet merkezli kötülüklerin etrafında şekillenir. Söz konusu gotik temaların belli başlıları arasında zalimlik, gerçekleri ters yüz etme, hak gaspı, acımasızlıklar, gayrimeşruluklar, engellenemeyen kötülük arzusu, mâlik olma ihtirası, güç ve iktidar savaşları yer alır.

Özetle gotik eserler; aşırılığın hâkimiyetinin hissedildiği, gizem/endişe/merak dolu aksiyona korku ve gerilimin eşlik ettiği, korkutucu tasvir ve anlatımlarla yüklü popüler edebiyat ürünleridir. 

Selçuk Çıkla