Sayısal ya da sayısal olmayan formlarla betimlenen sembolik ifadedir. Veri tek başına bir soyutlama iken, sembolize edilerek somutlaşır veya somutlaştırılmış olur. Veri, kullanım amacı ve kullanılacak analizin hedef tanımlarına göre somutlaştırılma yani sembolize etme süreci olarak da tanımlanabilir. Zira verinin soyut olarak anlamlanması çok güçtür. Bu açıdan örneklendirildiğinde, söz gelimi üç kara taşıma aracının birlikteliği, üç taşıma aracına ait görsel (fotoğraf, grafik ifade, vektör desenler, ve diğer şekil ifadeleri) ile sembolize edilebilirken, basitçe ve sadece 3 sayısı (rakamı) ile de sembolize edilebilir. Sembolize etmede kullanılan ifadenin yapısı, verinin sayısal ya da sayısal olmayan veri şeklinde tanımlanmasına neden olur. Oysa sembolik ifade kullanımı, görsel bir yapıyı ya da şekli ortaya çıkarır. Bu bağlamda sayısal olmayan tüm veriler, görsel sembollere dönüştürülebilir. Görsel semboller istatistik tarafından kullanıma uygun durumda ise bu sembollere de sayısal veri denir. Zira sayısal veriler gerek istatistik gerekse dijital ortamla, yoğun kullanım imkânı bulmaktadır. Özellikle bilgi teknolojileri ve bilgi işleme sürecindeki gelişim, sayısal olmayan tüm verilerin sayısal ifadesini mümkün kılmaktadır. Bu durum ise verinin “kullanılan sembol itibarıyla”, “Sayısal Veri” ve “Sayısal Olmayan Veri (Nitel Veri)” olarak iki başlıkta tanımlanabilmesini mümkün hâle getirmiştir.

Sayısal Veri, en küçük bilgi parçasının sembolize edilmesinde rakamların kullanılması ile ortaya çıkan veri türüdür. İki alt gruba ayrılır.

Kesikli (Sayısal) Veri: Sadece tek bir sayısal değere/rakama karşılık gelen veri türünü ifade eder. Genel anlamda “tamsayı” olan bir rakamla sembolize edilmesine karşın tamsayı değil “tüm-sayı” (sayının ifade ettiği değerin tümü) olarak tanımlanır. Kısaca, tam olarak ifade edilmek istenen değere bire-bir karşılık gelmesi durumunda, kesirli bir sayı da “kesikli veri” olarak tanımlanır. Nitekim böyle bir veri kümesi, sonlu bir sayıya sahip olacaktır.

Sürekli (Sayısal) Veri: Veri “tamsayı” olarak değil, aksine “kesirli” bir sayı olarak ortaya çıkar. Virgülden sonra da sayısal değerler var olmasına rağmen nadiren de olsa bu değerlerin, yazılmadığı ya da görünmediği uygulamalara da rastlanması mümkündür. Özetle, sürekli veri, yani virgülden sonra devamlılığı ile sonsuza giden bu sebeple sürekli sıfatına sahip veri, olarak özetlenir.

Sayısal olmayan veriler (Nitel Veri) ise dönüşüme uğrayabilme özelliklerine göre iki alt grup hâlinde ifade edilir.

Sayısallaştırılamayan/Rakamlara Dönüştürülemeyen (Nitel) Veri: Elde edilen verinin sembolize edilmesinde rakamların kullanılamadığı; verinin zorunlu olarak harf-şekil, resim, ses ve benzeri sembollerle tanımlandığı yapıyı ifade eder.

Sayısallaştırılabilen/Rakamlara Dönüştürülebilen (Nitel) Veri: Sembolize edilme sürecinde sayısallaştırmanın mümkün olduğu veriyi tanımlar.

Veri, gerçek dünyada var olan ancak araştırmacı tarafından bilinmeyen ve ortaya çıkarılması amaçlanan bilginin parçalar hâlindeki taşıyıcısıdır. Ancak incelendiği yapıya uygun sembolik ifadelerle tanımlanıp, işlenerek bilgiye (işlenmiş veri topluluğuna) ulaşılır. Bu bilgi, başka bir araştırmacı tarafından, farklı, yeni, büyük boyutlu başka bir bilgiye ulaşmak için, en küçük bilgi parçası (veri) olarak yeniden kullanıma girebilir. Kısaca veri, sürekliliği olan döngüsel bir özelliğe sahiptir. Sayısal veya sayısal olmayan (sayısallaştırılabilen ve sayısallaştırılamayan) nitel veriler, oluşma biçimleri itibarıyla göresel veri, ses veri, fiziksel temas (dokunma) verisi, tat veri, koku veri ve duyu dışı veri olarak sınıflandırılabilir.

Haluk Zülfikar