Lat. Arctocephalus gazella
İng. Antarctic Fur Seals
Antarktika deniz ayısı ilk olarak 1874-1875 yılları arasında Kerguelen Adaları’nda yapılan bir sefer sırasında incelenen genç bir dişi birey örneğinden tanımlanmıştır. Güney deniz ayıları (Arctocephalus) cinsindeki sekiz deniz aslanı türünden biridir. Antarktika deniz ayısı, leopar foku ile en karasal yüzgeçayaklılardan biri olarak kabul edilir. Türün dişi ve erkekleri arasında belirgin oranda eşeysel dimorfizm vardır. Erkekler dişilerden 4-5 kat daha ağır ve yaklaşık 1,5 katı uzunluğundadır. Erkekler yaklaşık 2 metre uzunluk ve 110-230 kg ağırlıkta olabilirken, dişiler ise yaklaşık 1,2-1,4 m boyda ve 22-51 kg arasında ağırlıkta olabilir. Erkekler 15 yıl kadar, dişiler ise 25 yıl yaşayabilirler.1
Yetişkinlerin kremsi beyaz bıyıkları özellikle erkeklerde oldukça uzun olup bazı bireylerde tüm yüzgeçayaklılar içinde en uzunudur. Renklenme yetişkin dişilerde ve yaklaşık yetişkin olanlarda vücudun üst kısmında gri ila kahverengimsi gri, altta kremden açık griye kadar olup kimi zaman zencefil tonları ile kırmızımsı kahverengi tonları gözlenebilir. Yetişkin erkeklerin renkleri oldukça koyu kahverengidir. Kürk değiştiren gençler yetişkin dişilerle aynı renk düzenine sahiptir, ancak açık renklenmenin olduğu kısımlarda bu daha gümüşi gridir. Yavrular doğduklarında koyu kahverengi, neredeyse siyah renklidirler. Ayrıca bu türün bireylerinde alışılmadık bir soluk renk formu nadiren de olsa gözlenir.
Antarktika deniz ayısı Antarktika Yakınsamasının güneyindeki sular ile bu alanların hafif kuzeyinde kalan bazı bölgelerde yaygın olarak dağılım gösteren bir türdür. Popülasyonun çoğunluğu Güney Georgia ve Bird adalarında ürer ancak koloniler hayli dağılmıştır. Güney Shetland, Güney Orkney, Güney Sandviç, Prens Edward, Marion, Crozet, Kerguelan, Heard, McDonald, Macquarie ve Bouvet adalarında bulunabilir. Vagrant (türün rutin dağılım alanı dışına çıkan bireyleri) bireyler Gough ve Tristan da Cunha adaları, Güney Amerika’nın güneyi, Juan Fernández Adaları ve Güney Avustralya’daki Kanguru Adası’nda bulunabilir. Türün erkekleri yoğun olarak yaz ortası ve sonunda Antarktika Yarımadası boyunca uzanan adalarda karaya çıkar. Sahilde kayalık habitatları tercih eder ancak kumluk sahillerde karaya çıkarak bitki örtüsünün bulunduğu daha iç kesimlere hareket eder. Denizde oldukça geniş bir alana dağılır.
Antarktika deniz ayısı erkekleri 7, dişiler ise yaklaşık 3 yaşında cinsel olarak olgunlaşır. Tür çok eşlidir ve koloniler halinde ürer. Yetişkin erkekler, üreyen dişilerin karaya çıkmasından yaklaşık bir ay önce, ekim ortası veya kasım ayı başlarında karaya gelir ve 20 m² kadar küçük olabilen bir bölgeyi sahiplenir. Bu dönemde bir önceki sezondan gebe kalan dişiler yavrularını doğurur. Doğumdan 6-7 gün sonra tekrar çiftleşir. Bölgelerini korumak erkekler için çok maliyetlidir. Günde yaklaşık 1,5 kg kaybeder ve bölgesel anlaşmazlıklardan dolayı özellikle yüz bölgesinden yaralanmalar yaşar. Sonuç olarak, erkekler cinsel olgunluğa ulaşana kadar alan sahiplenme eğiliminde değildir. Bu aynı zamanda üreme sahillerinde bir hakimiyet hiyerarşisini de teşvik eder. En başarılı erkekler, en çok arzu edilen bölgeleri (suya yakın, ancak yüksek su kesiminin üzerindekiler) savunur. Daha zayıf erkekler sahilin yukarısındaki bölgeleri işgal eder. Erkekler ve dişiler, bir önceki yıldaki aynı üreme alanlarına geri döner. Hatta bu alan bir önceki dönemdeki alanın birkaç metre yakını kadar hassasiyette olabilmektedir. Bir önceki yıl doğan yavruların hayatta kalmaları, muhtemelen her yıl aynı noktaya geri dönmeyi teşvik etmektedir. Yavrular ekim veya kasım başında ortalama 6 kg ağırlıkta doğar. Anne uzaktayken, yavrular etrafta dolaşır ve birbirleriyle etkileşime girer. Ocak ayının başlarında, bazı yavrular zaten suya girmeye başlar ancak mart ayına kadar iyi yüzemez. Dişiler, karaya geri döndüğünde yavruyu bulmak için sesini kullanır ve bulduğu yavruyu kokuyla doğrular.2
Üreme mevsimi sona erdikten ve yavrular sütten kesildikten sonra, mayıs-kasım ayları arasındaki kış döneminde foklar denize açılır. Dişiler, üreme mevsimi arasında uzun süre boyunca açık okyanusta uzun mesafeler kat edebilir. Nereye gittikleri ve bunun yönlü bir göç mü yoksa basitçe dağılma mı olduğu net olarak bilinmemektedir. Bazı yetişkin erkekler ve yavru foklar tüm yıl boyunca karada kalır. Beslenme hareketleri esnasında, ortalama 30 m derinlikleri bulan ve yaklaşık iki dakika süren dalışlar gerçekleştirir.
Genellikle balık, kril, kabuklular, kalamar veya ahtapot gibi kafadanbacaklılarla beslenir. Balık, kış mevsimi dışındaki aylarda beslenmenin yaklaşık %75’ini oluşturur. Güney Georgia Adaları’ndaki avlarını oluşturan balık türleri içinde ana tür uskumru buz balığıdır. Bununla birlikte, aynı zamanda büyük miktarlarda kril tüketir. Ayrıca kayalık ve makaroni penguenleri gibi bazı küçük penguenleri de avlar. Önceki çalışmalar, kürklü fokların yalnızca karada kral penguenlere saldırdığını öne sürse de yetişkin erkeklerin denizde kral penguenlere saldırdığını da gözlemlenmiştir.3
Antarktika deniz ayısının başlıca avcılarından biri ise leopar foklarıdır. Leopar fokları bu türün yavrularının sütten kesilmeden önce özellikle ocak-mart ayları arasında yüksek oranda gerçekleşen ölümlere neden olan türdür. Tür ayrıca katil balinalar ve köpekbalıkları tarafından avlanır.
Diğer tüm güney deniz ayılarında olduğu gibi 1800 ve 1900’lerde Antarktika deniz ayıları da kürkleri için geniş çapta avlanmıştır. Bu durum 19. yüzyılın sonlarında türün yok olmanın eşiğine gelmesine sebep olmuştur. 1964’te yalnızca “en savunmasız ve nesli tükenmekte olan türlere” verilen bir terim olan “özel olarak korunan türler” statüsüne alınmıştır. Kazandıkları bu koruma statüsü sayesinde popülasyonları artmış ve günümüzde toplam 4,5-6,2 milyon arası birey olduğu tahmin edilmektedir. Antarktika deniz ayıları IUCN tarafından asgarî endişe statüsünde değerlendirilmektedir. Ancak türle ilgili, balıkçılıkla doğrudan etkileşim dâhil olmak üzere birtakım tehditler mevcuttur.4
