Lat. Lagenorhynchus acutus
İng. Atlantic White-sided Dolphin
Atlantik beyaz kenarlı yunusunun nispeten büyük, sağlam ve güçlü bir vücut yapısı vardır, etkileyici bir şekilde desenlidir ve çoğu yunustan daha renklidir. Yan taraftaki dar, parlak beyaz bir şerit, sırt yüzgecinin altından geriye doğru uzanır ve sarı-kahverengi bir şerit olarak kuyruğa doğru devam eder. Sırt ve sırt yüzgeci, yüzgeçler ve kuyruk gibi siyah veya çok koyu gridir, karın ve alt çene beyazdır ve vücudun yanları daha açık gridir. Siyah bir göz halkası, üst çeneye ince bir çizgi hâlinde uzanırken çok ince bir şerit, göz halkasından dış kulağa geriye doğru uzanır. Gagası kısa görünse de üst çene 29-40 ve alt çene 31-38 çift küçük, konik diş içerir.1 Erkek Atlantik beyaz kenarlı yunusunun vücut uzunluğu azami 270 cm ve ağırlığı azami 230 kg’dır. Yetişkin dişinin boyu azami 250 cm ve ağırlığı azami 180 kg’dır.1.
Kuzey Atlantik’in soğuk-ılıman sularında yaşayan Atlantik beyaz kenarlı yunusuna genellikle kıta sahanlığındaki sularda rastlanır fakat yayılım sınırları derin okyanus sularına kadar ulaşır. Balıkçılar ve derin denizde seyahat eden denizciler tarafından bildirilen gözlemlerin çoğu, New England, Nova Scotia ve Newfoundland kıyıları ile Britanya Adaları’nın batısı, Kuzey Avrupa ve Norveç Denizi’nde yoğunlaşmıştır.
Karaya vurmuş veya yanlışlıkla balıkçı ağlarıyla yakalanmış yunusların mide içeriğinin analizinde kabuklu kabukları, balık kulak kemikleri ve kalamar gagaları gibi sert parçalar ile karşılaşılmıştır ve bu parçalar bu canlının diyeti hakkında bilgi verir. Atlantik beyaz kenarlı yunusunun başlıca av türleri arasında ringa balığı, küçük uskumrular, morina balığı, kum mızrakları ve çeşitli kalamar türleri bulunur.2 Hangi av türünün baskın olarak avlandığı mevsimlere ve popülasyonun bölgelerine göre değişiklik gösterir.
Atlantik beyaz kenarlı yunusu tipik olarak 5-16 °C su sıcaklıklarında gözlenir. Büyük balenli balinalarla birlikte beslenebilir ve diğer yunus türleriyle ilişki kurabilir. Grup büyüklüğü, yaşadığı konuma göre, birkaç bireyden yüzlerce bireye kadar değişiklik gösterebilir. Newfoundland kıyı sularında bir grupta 50-60 yunus bulunurken Britanya Adaları’nın kıyı sularında ve İzlanda yakınlarında, gruplar genellikle 10’dan az bireyi içerir. Öte yandan New England kıyılarında grup büyüklüğü 500 bireye ulaşabilir fakat ortalama grup büyüklüğü yaklaşık 40’tır. Toplu karaya vurma kayıtları incelendiğinde grupların cinsiyete ve yaşa göre ayrıştığı önerilmiştir, fakat net bir ayrım belirlenememiştir. Batı Kuzey Atlantik’te aynı anda yüz veya daha fazla bireyin toplu şekilde kıyıya vurması yaygındır.3
Dişi, 6 ile 12 yaşları arasında 200-220 cm boya ulaştığında, erkek 7-11 yaşlarında 215-230 cm uzunluğa ulaştığında cinsel olgunluğa ulaşır. Kaydedilen en yüksek yaşlar, erkek ve dişi için sırasıyla 22 ve 27’dir. 11 aylık bir gebelik döneminden sonra, Atlantik beyaz kenarlı yunusu yaklaşık 120 cm uzunluğunda ve yaklaşık 25 kg ağırlığında dünyaya gelir.4 Batı Atlantik’te doğurma dönemi yaz ortasında zirveye ulaşırken doğu Atlantik’te bu dönem birkaç ay daha uzayabilir5. Emzirme dönemi yaklaşık 18 ay sürer ve kıyıya vuran bazı bireylerin hem gebe hem de emziren oldukları gözlemlenmiştir. Bu da bazı bireylerin yıllık olarak üreyebileceğini düşündürmektedir.6
Atlantik beyaz kenarlı yunusları, güncel olarak yaşam alanlarının hiçbir yerinde büyük ölçekte avlanmamaktadır. Ancak geçmişte Norveç’teki ve Newfoundland’daki balıkçılar tarafından avlandıkları bilinmektedir. Günümüzde Atlantik beyaz kenarlı yunuslar, Kuzey Atlantik Okyanusu’nda yaygın şekilde bulunur ve mevcut popülasyonu 100.000 bireyi aşmaktadır. Herhangi bir popülasyon düşüşü bildirilmemiş ve büyük bir tehdit tespit edilmemiştir. Bu sebeple Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin Kırmızı Listesi’nde “asgari endişe duyulan tür” olarak listelenmişlerdir.
