Lat. Phoca largha
İng. Harbor Seal
Larga veya largha foku olarak da bilinen benekli fok gerçek foklar (Phocidae) ailesinin bir Larga veya largha foku olarak da bilinen benekli fok, gerçek foklar (Phocidae) ailesinin bir üyesidir. Benekli foklar ve sığ su fokları, habitatlarının örtüştüğü alanlarda sıklıkla birbirlerine karışır. Bu nedenle zaman zaman yakından ilişkili olduğu sığ su foku ile karıştırılır. Bilimsel adları Yunanca “phoca” kelimesi ile Sibirya Tunguzları tarafından bu fok türü için kullanılan “larga” kelimesinden gelmektedir. İngilizce adını kürkte bulunan karakteristik koyu, düzensiz şekilli noktalardan alır. Dişi yetişkinler 65 ila 115 kg ağırlığa ve 151 ila 169 cm uzunluğa ulaşırken, erkek yetişkinler tipik olarak 85 ila 110 kg ağırlığında ve 161 ila 176 cm uzunluğundadır. Benekli foklar dış kulak eksikliği, aerodinamik bir gövde ve kalın bir yağ tabakası gibi tüm foklarla birkaç ayırt edici özelliği paylaşır. Arka yüzgeçleri arka kısımda sabitlenmiştir ve Otariidae (deniz aslanları ve kürklü foklar) ailesinin üyelerinde olduğu gibi bu yüzgeçleri öne döndüremezler. 1,2
Benekli foklar pagofilik (buz seven) bir türdür. Üreme ve yavrulama sırasında sonbahar sonu ve kış boyunca deniz buzu üzerinde yaşarlar. İlkbaharda, sonbaharın başlarına kadar kalacakları kıyıya yakın ve kıyı ortamlarına taşınırlar. Buz kütlelerinin daha küçük olduğu ve suyun nispeten sığ olduğu buz alanları yakınında kalmayı tercih ederler. Nadiren yüzen buzların üzerinde veya açık okyanusta bulunurlar. Benekli foklar görünüş olarak açık renkli sığ su foklarına oldukça benzerler. Ancak, sığ su foku yavruları daha anne karnında iken doğum kürklerini kaybederler ve ayrıca sığ su ve benekli foklar arasında önemli ölçüde farklılık gösteren çeşitli iskelet ve kafatası özellikleri bulunur. Bu ve birkaç davranışsal farklılık, benekli fokların sonunda ayrı bir tür olarak tanınmasına yol açmıştır. Benekli fok yavrularının doğum kürkü beyazdır ve bu kürk normalde 2 ila 4 haftalıkken dökülür ve yerini koyu benekli pürüzsüz gri-beyaz bir tüy alır. Gençlerin bazen, yaşlandıkça yavaş yavaş daha fazla lekelenmeye dönüşen koyu renkli bir sırt çizgisi vardır. Benekli foklar orta büyüklükte ve yapılı bir fok türüdür.
Kuzey Pasifik Okyanusu ve komşu denizlerin buz kütleleri üzerinde ve sularında yaşarlar. Öncelikle Beaufort, Chukchi, Bering ve Okhotsk Denizleri’nin kıta sahanlığı boyunca ve güneyde kuzey Sarı Deniz’de de bulunurlar. Bu bölgelerden güneye, kuzey Huanghai’ye ve batı Japonya Denizi’ne kadar göç ederler. Ayrıca Alaska’da güneydoğu Bristol Körfezi sınır alanlarında da bulunur.
Benekli foklar esas olarak okyanusun pelajik bölgesinde beslenir, burada birincil avları balık sürüleridir. Fokların bu türler üzerinden beslenmesinin balık popülasyonları üzerinde bir etkisi olduğu gösterilmiştir, ancak benekli fokların av türlerinin popülasyon değişikliklerinde oynadığı rolü kesin olarak gösteren bir bulgu yoktur. Benekli fokların geçimlerini sağlamak için onları avlayan bazı insanlar dışında başka hiçbir tür için önemli bir av olduğu düşünülmemektedir.
Dişi benekli foklar 3 ila 4 yaşlarında cinsel olgunluğa erişirken, erkeklerin olgunlaşması genellikle biraz daha geç olur ve 4 ila 5 yıl sürer. Üreme normalde ilkbaharda, nisan veya mayıs civarındadır, ancak Asya sularında ocak ayı gibi erken bir tarihte gerçekleşebilir. Benekli foklar, çok eşli olmaktan ziyade yıllık olarak tek eşli olup bu durum tüm foklar dikkate alındığında alışılmadık bir durumdur. Dişi, yavrusunu doğurmak üzereyken çiftler oluşur. Çift, yavru doğup sütten kesilene ve bir kez daha çiftleşene kadar birlikte kalır. Çiftleşme su altında gerçekleşir ve çiftleşmeden önce artan sesle iletişim ve burun buruna gibi fiziksel temaslar meydana gelir. Çiftler, yavru olup olmamasına bağlı olarak iki veya üç bireyden oluşan küçük bir grup oluşturma eğilimindedir. Bu türde gebelik yaklaşık 7 ila 9 ay sürer. Üremeyi takip eden sonraki baharda tek bir yavru doğar. Erkek yavrunun bakımına pek katkıda bulunmaz ve sadece çoğunlukla dişinin yanında olmaya odaklanır. Yavru sütten kesildikten sonra (yaklaşık bir aylıkken), anne tarafından terk edilir ve kendi başına kalır.
Balık, en yaygın olarak ringa balığı, Alaska mezgiti, morina ve Kapelin benekli fok diyetinin ana bileşenleridir. Ayrıca yumuşakçalar ve kabuklularla da beslenirler. Benekli fokunun deniz buzu ile kıyı arasındaki mevsimsel hareketlerinin kısmen bu av türlerinin göçünden kaynaklandığına inanılmaktadır. Ara sıra benekli fokları avladıkları bilinen yırtıcılar arasında köpek balıkları, katil balinalar, morslar, deniz aslanları, kutup ayıları, boz ayılar, kurtlar, çeşitli kuş türleri ve insanlar bulunur. Karaya çıkış alanlarında toplanarak ve suda çevik davranarak yırtıcılardan kaçınır.
Güncel popülasyon tahminleri şu şekildedir: Bering Denizi’nde 200.000, Okhotsk Denizi’nde 100.000-130.000, Japonya Denizi’nde 8.000’den fazla ve Çin açıklarındaki Bohai Denizi’nde ise 4.500 birey olarak bulunmaktadır. Alaska Yerlileri ve bazı Rus avcılar, yaşam tarzlarının bir parçası olarak benekli fokları avlarlar. Bu avın nedeni, derilerinin gıda olarak kullanılmasının yanı sıra giyim için de kullanılabilmesidir. Benekli foklar için mevcut tehditler arasında iklim değişikliği, balıkçılık, kirleticiler ve gemi trafiği yer almaktadır. Özellikle küresel ısınma, Arktik buz kütlelerinin azalmasına yol açarak benekli fokların neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu endişelerine neden olmaktadır. Günümüzde benekli foklar, tüm deniz memelileri gibi, ABD’nin Deniz Memelilerini Koruma Yasası kapsamında korunmaktadır. Ancak IUCN sınıflandırmasında “yetersiz veri” olarak değerlendirilmektedir.
