Arktik Çalı Alanlarının Genişlemesi
İng. Arctic Shrub Range Expansion
Çalılar veya diğer adlarıyla ağaççıklar, ağaçlarla kıyaslandığında küçük veya orta boy olarak tarif edilen çok yıllık odunsu bitkilerdir. Çalıların otsu bitkilerden farklı olarak kalıcı odunsu gövdeleri vardır. Çalılar, ağaçlardan daha çok gövdeli ve çok daha kısa boylu olmaları ile ayrılır.
Arktik ekosistemde gözlemlendikleri alanların son yıllarda genişlemesiyle çalılar, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin kutuplardaki etkilerini izlemek için iyi bir gösterge olmuş, bu açıdan önem kazanmıştır. 1940’lardan itibaren yapılan çalışmalarda, Arktik bölgedeki doğal yaşam alanlarının özellikle akarsu kenarları, taşkın yatakları ve su yolları boyunca kuzeye doğru genişlediği görülmüştür.1,2 Bu durumun en önemli sebebi, artan sıcaklıkların yol açtığı permafrost erimesiyle çalılar için uygun toprak formasyonunun oluşmasıdır.3 Çalı yayılımının artmasında, değişen iklim koşullarıyla gelen yağış rejimi değişikliği, sıcaklık artışıyla birlikte bir diğer önemli etkendir.
Ortalama hava sıcaklıklarının artması ve yağış rejiminin değişmesi en önemli iki etken olsa da yeni çalışmalar Arktik çalılaşmasının (Arctic shrubification) 20’den fazla değişkene bağlı olduğunu göstermektedir. Bu değişkenler arasında atmosferdeki karbondioksit yoğunluğu, toprak ve hava nemi, toprak tabakasındaki organik madde ve minerallerin miktarı ve insan etkisi gibi çok farklı değişkenler bulunmaktadır.4
