Lat. Caperea marginata
İng. Pygmy Right Whale
Cüce gerçek balina, en küçük balenli balinadır ve Neobalaenidae ailesinin tek mevcut üyesidir. Cüce gerçek balinanın belirleyici dış özellikleri arasında, dış kenarı kahverengi veya siyah, çok ince kıllara sahip, uzun, dar, kremsi beyaz balen plakaları, kuyruktan vücut uzunluğunun yaklaşık %30’una yerleştirilmiş küçük bir sırt yüzgeci ve vücut uzunluğunun %24-29’u kadar genişliğe ulaşan kelebek şeklindeki kuyruğu bulunmaktadır. Gövdesi, üstte orta ile koyu gri ve altta beyaz ila soluk gri renktedir. Denizde, benzer görünüşte olan mink balinaları ile karıştırılabilirler.
Cüce gerçek balina, sadece Güney Yarım Küre’de bulunur. Güney Afrika, Güney Amerika, Avustralya ve Yeni Zelanda’da gerçekleştirilen gözlemler ile yaklaşık 30°-55°G enlemleri arasında dairesel bir dağılıma sahip olduğu bilinmektedir.1 Ayrıca Güney Atlantik’in açık sularında, Pasifik Okyanusu’nun güneybatısında ve Avustralya’nın güneyinde Güney Okyanusu’nda da kaydedilmiştir. Toplam birey sayısı için tahmin yoktur ancak Avustralya ve Yeni Zelanda’daki kıyıya vurma sayılarına bakılarak en azından bu bölgelerde oldukça yaygın oldukları düşünülmektedir.2
Cüce gerçek balina, deniz yüzeyi sıcaklıklarının yaklaşık 5-20°C arasında değiştiği ılıman ve Antarktik altı bölgelerde yaşar. Hem kıyı bölgelerde hem de kıyıya yakın sığ sularda bolca bulunurlar ve bazı bireylerin 2 aya yakın bir süre boyunca kıyı bölgelerde bulunduğu gözlemlenmiştir.3 Kıyı bölgelere doğru mevsimsel hareketliliğin yiyecek mevcudiyetiyle alakalı olduğu düşünülmektir. Örneğin Avustralya ve Yeni Zelanda’da cüce gerçek balinaların en çok gözlendiği noktalar, su kolunundaki yükselmeler ile zooplanktonların bollaştığı bölgeler ile çakışmaktadır. Diyetleri hakkında detaylı bilgi bulunmamakla birlikte, zooplanktonların yanında küçük kril türlerini ve kopepodları da tükettikleri bilinmektedir.4
Cüce gerçek balina, su üstü hareketleri, bazı diğer balina türleri gibi göz alıcı ve dikkat çekici değildir.5 Yüzme hızları genellikle saatte 5-14 km arasında değişir. Daldıklarında su altında yaklaşık 4 dakika kalırlar ve tekrar dalmadan önce kısa bir süreliğine yüzeye tekrar döner.6
Kıyı bölgelerde genellikle yalnız veya iki kişilik gruplar hâlinde görülseler de açık denizdeki gözlemlerde 100 kişiye ulaşan gruplar tespit edilmiştir. Cüce gerçek balina, sadece kendi türleriyle değil, diğer balina ve yunus türleriyle de sosyal bir ilişki kurabilirler. Gözlem kayıtlarında, uzun yüzgeçli pilot balinalar, sei balinaları, mink balinaları ve yunuslar ile görüldüğü bildirilmiştir.
Yaşam öyküleri hakkında diğer balinalar ile kıyaslandığında bilgi kaynakları oldukça sınırlıdır. Gebelik süreleri, doğum zamanları ve yaşam beklentileri hakkında bir bilgi bulunmamaktadır. Kaydedilen en büyük yetişkin bireyin boyu 6,5 metre ve ağırlığı 3430 kg’dır.7
Görece olarak az çalışılmış ve az bilinen bu tür hiçbir zaman ticari balina avcılığının da hedefinde olmamıştır. Yaşam alanları ve popülasyonları insan faaliyetlerinden etkilenmemektedir ve Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin Kırmızı Listesinde “asgari endişe duyulan tür” olarak listelenmiştir.
