Fiziki Bilimler

Fön Açığı


İng. Foehn Gap

Fön açığı, dağların hâkim rüzgâra maruz kalan tarafındaki bulut kütlesinin, dağ zirvesinin rüzgâr altı tarafında ani bir şekilde kırılması veya kaybolması ile genellikle dağ sırtı hattına paralel ve rüzgâr yönünde ince bir boşluk şeklinde oluşan bulutsuz alanları ifade eder (Şekil 1). Özellikle Antarktika Yarımadası’ndaki dağ sırası, bir cephe sisteminin veya atmosferik nehrin (bkz. atmosferik nehir) genellikle batılı ve kuzeybatılı rüzgârlarla taşıdığı nemli hava kütleleri için orografik bir engel teşkil eder ve dağ sırasının rüzgâr altı tarafında fön rüzgârları (bkz. fön rüzgârı) için elverişli koşullar oluşur. Fön rüzgârları sırasında dağ zirvesinin hemen üzerindeki sabit havada düşük seviyeli güçlü türbülanslar veya batma hareketleri de oluşabilir ve bulutsuz bir alan ortaya çıkabilir. Uydu görüntüleri ile fön olayları sırasında fön açığı oluşup oluşmadığı tespit edilebilir (Şekil 2).


Kaynakça

1 ftp://amrc.ssec.wisc.edu/archive/2015/, 28.08.2021.

2 Bozkurt, D. vd. 2018. Foehn event triggered by an atmospheric river underlies record-setting temperature along continental Antarctica. Journal of Geophysical Research-Atmospheres. 123(8) 3871-3892.https://doi.org/10.1002/2017JD027796.

Görsel Kaynaklar

Şekil 1. Fotoğraf: Maximiliano Viale, Instituto Argentino de Nivología, Glaciología y Ciencias Ambientales (IANIGLA)-CONICET, Mendoza-Arjantin.

Şekil 2. University of Wisconsin-Madison Antarctic Meteorological Research Center (Bozkurt vd. 2018’den değiştirilerek).


Yazarlar