Lat. Diomedea exulans
İng. Wandering Albatross
107-135 cm boya, 6,7-11,9 kg ağırlığa ve 254-351 cm kanat açıklığına sahip Güney Okyanusu’nun en ünlü kuş türlerinden biri olan gezgin albatros, yaşlandıkça karakteristik gri kırçıllı tüylerden beyaza döner. Kanat açıklığı bakımından yaşayan en geniş kanatlı kuş olup,1 3,5 metrelik kanatları sayesinde Antarktika kıyıları ve Güney Okyanusu’nun fırtınalı sularında kolayca uçabilirler.
Bu kuşların takılmış vericilerle yapılan gözlemleri, bazı gezgin albatrosların oldukça uzun uçuşlar gerçekleştirdiğini göstermektedir. Yılda 120.000 kilometreye kadar uçabilen bu kuşlar, Antarktika çevresini yılda üç kez dolaşabilmektedirler.2 Yuvadan ayrılan genç kuşlar ise ilk yıllarında ortalama 184.000 kilometre uçtukları kaydedilmiştir.3 Kuluçka döneminde, yavrularını beslemek için yaptıkları uçuşlarda bile 15.000 kilometreye kadar yol kat edebilmektedirler. Bu nedenle, gezgin albatrosların bu uzun uçuş yetenekleri sayesinde dünyanın en uzak noktalarına ulaştıkları bilinmektedir.4 Ayrıca, bu kuşların üremeye 9 ila 11 yaşlarından itibaren başladığı ve 80 yıldan fazla yaşayabildiği düşünülmektedir.
Gezgin albatroslar Antarktika kıyıları hariç Güney Okyanusu’nda bulunan izole adalarda seyrek koloniler halinde ürer.5 Ebeveynler sırayla kuluçkaya yatar ya da yavrularının başında bekler. Yuvalarını rahatça kalkış yapabilecekleri geniş, eğimli bir alana açılan yamaçlarda bitkilerin arasına kurar. Ebeveynler uzun beslenme uçuşları yaparlar ve bu nedenle ortalama iki ila üç günde bir yavrularını besleyebilir.6 Ancak bir yavru 260-300 gün süren bakım sonrası yuvadan ayrılana kadar 60 ila 65 kg yemek yer.7 Büyük çaba gerektiren bu üreme biyolojisi sebebiyle, her sene üremez ve üremeye çoğunlukla bir sene ara verir. Son 40 senedir üreme başlangıç tarihlerini büyük olasılıkla iklim değişimine bağlı olarak öne çektikleri gözlenmiştir.8
Gezgin albatroslar, üreme dönemi dışında neredeyse hiç karaya dönmezler.
Güney Okyanusu’nun fırtınalı sularda dolaşırlar9 ve en güneyde Antarktika sularındaki deniz buzu sınırına kadar gözlemlenmişlerdir. Kafadan bacaklılar başta olmak üzere omurgasızlar ve balıklarla beslenirler.10 Sıklıkla denizde bulduğu ölü canlılarla beslenir. Bu nedenle genellikle açık deniz balıkçı teknelerini takip ederler. Avını su yüzeyinden toplar ve bazen 1 metreye kadar dalışlar yapabilir.11 Besinlerini öncelikle koku duyusuyla tespit ettiği bilinmektedir.12
Gezgin albatrosun pek çok üreme popülasyonu dar yayılışlıdır ve özellikle parakete tipi balıkçılık faaliyetlerinde hedef dışı avcılık sebebiyle büyük sayılarda ölümler yaşadığından nesli tehlike altındadır.13,14 Ayrıca üreme adalarına insanlar nedeniyle ulaşan fare ve domuz gibi istilacı türler gezgin albatrosun yumurta ve yavrularına zarar vererek ciddi nüfus kayıplarına sebep olmaktadır.15 Pek çok popülasyonunda %30’lara varan azalmalar kaydedilmiştir; ve baskıların bu şekilde sürmesi durumunda pek çok önemli popülasyonunun yok olması beklenmektedir.16,17
Kaynakça
1 Del Hoyo, J., Elliott, A. ve Sargatal, J. (1992). Handbook of the birds of the world Cilt 1, Sayı 8. Lynx edicions. Barcelona, Spain.
2 Weimerskirch, H., Delord, K., Guitteaud, A., Phillips, R.A. ve Pinet, P. (2015). Extreme variation in migration strategies between and within wandering albatross populations during their sabbatical year and their fitness consequences. Scientific Reports, Cilt 5, Sayı 1, 1-7.
3 Weimerskirch, H., Åkesson, S. ve Pinaud, D. (2006). Postnatal dispersal of wandering albatrosses Diomedea exulans: implications for the conservation of the species. Journal of Avian Biology, Cilt 37, Sayı 1, 23-28.
4 Weimerskirch, H., Salamolard, M., Sarrazin, F. ve Jouventin, P. (1993). Foraging strategy of wandering albatrosses through the breeding season: a study using satellite telemetry. The Auk, Cilt 110, Sayı 2, 325-342.
5 Brooke, M. (2004). Albatrosses and Petrels Across the World. Oxford University Press, Oxford, UK.
6 Weimerskirch, H., Cherel, Y., Cuenot-Chaillet, F. ve Ridoux, V. (1997). Alternative foraging strategies and resource allocation by male and female Wandering Albatrosses. Ecology, Cilt 78, Sayı 7, 2051-2063.
7 Berrow, S.D. ve Croxall, J.P. (2001). Provisioning rate and attendance patterns of Wandering Albatrosses at Bird Island, South Georgia. Condor, Cilt 103, Sayı 2, 230-239.
8 Lewis, S., Nussey, D. H., Wood, A. G., Croxall, J. P. ve Phillips, R. A. (2012). Intrinsic determinants of a population trend in timing of breeding in the wandering albatross. Oikos, Cilt 121, 2061-2071.
9 Butcher, E., Nicholls, D. G., Moors, P. ve Murray, M. D. (1997). Weather systems determine the non-breeding distribution of Wandering Albatrosses over southern oceans. Emu, Cilt 97, Sayı 3, 240-244.
10 Xavier, J., Croxall, J., Trathan, P. ve Rodhouse, P. (2003). Inter-annual variation in the cephalopod component of the diet of the wandering albatross, Diomedea exulans, breeding at Bird Island, South Georgia. Marine Biology, Cilt 142, 611-622.
11 Shirihai, H. (2007). A Complete Guide to Antarctic Wildlife. The Birds and Mammals of the Antarctic Continent and the Southern Ocean. İkinci baskı. A. & C. Black, London, UK.
12 Nevitt, G. A., Losekoot, M. ve Weimerskirch, H. (2008). Evidence for olfactory search in wandering albatross, Diomedea exulans. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, Cilt 105, Sayı 12, 4576-4581.
13 Ryan, P.G., Cooper, J. ve Glass, J.P. (2001). Population status, breeding biology and conservation of the Tristan Albatross Diomedea [exulans] dabbenena. Bird Conservation International, Cilt 11, Sayı 1, 35-48.
14 Cuthbert, R., Hilton, G., Ryan, P. ve Tuck, G. N. (2005). At-sea distribution of breeding Tristan albatrosses Diomedea dabbenena and potential interactions with pelagic longline fishing in the South Atlantic Ocean. Biological Conservation, Cilt 121, 345-355.
15 Cuthbert, R. ve Hilton, G. (2004). Introduced house mice Mus musculus: a significant predator of threatened and endemic birds on Gough Island, South Atlantic Ocean? Biological Conservation, Cilt 117, 483-489.; Ryan, P.G. ve diğerleri. 1990. New information on seabirds at Inaccessible Island and other islands in the Tristan da Cunha Group. Marine Ornithology, Cilt 18, Sayı 1-2, 43-54.
16 Cuthbert, R. J., Cooper, J., ve Ryan, P. G. (2013). Population trends and breeding success of albatrosses and giant petrels at Gough Island in the face of at-sea and on-land threats. Antarctic Science, Cilt 26, Sayı 2, 163-171.
17 Wanless, R. M., Angel, A., Cuthbert, R. J., Hilton, G. M., ve Ryan, P. G. (2007). Can predation by invasive mice drive seabird extinctions? Biol. Lett., Cilt 3, Sayı 3, 241-244.
