Lat. Mesoplodon grayi
İng. Gray’s Beaked Whale
Gagaya benzeyen uzun ağzı nedeniyle gagalı balina (Ziphiidae) ailesine ait olan Gray gagalı balinası, ilk kez 1876’da Julius von Haast tarafından tanımlanmıştır. Tür adı olan “grayi”, İngiliz taksonomist John Edward Gray’e ithafen verilmiştir. Cins ismi olan “mesoplodon”, Yunanca “orta” anlamına gelen “meso”, “kuşanmış” anlamına gelen “hopla” ve “diş” anlamına gelen “odon” sözcüklerinin birleşimi olup çenelerinin ortasında bulunan dişe atfedilmiştir. Gray gagalı balinası popülasyonu, Güney Yarım Küre’nin serin ve ılıman sularında, en çok 30°G ile 45˚G arasında yoğunlaşmıştır.1 Antarktika sularında, 65°G’ye kadar gözlemler olmasına rağmen,2 n neredeyse tüm görülmeler ve karaya vurmalar 60°G enleminin kuzeyindedir.3 Karaya vurma kayıtları genellikle Yeni Zelanda, Avustralya’nın güneyi, Güney Afrika, Arjantin, Şili ve Peru’da yoğunlaşmıştır.
Gagalı balinalar 15 farklı alt türe sahiptir ve boyutları alt türler arasında oldukça değişkendir. En küçüğü 3,9 metre ile M. peruvianus iken en büyüğü 6,2 metre ile M. layardii türüdür. Gray gagalı balinası da bu aralık içerisindedir ve ortalama uzunluğu 5,6 metredir. İnce, uzun bir vücut yapısı ve küçük, üçgen şeklinde bir sırt yüzgeci vardır.4
Gray Gagalı Balinası, en çok, kıta sahanlığının denize doğru olan derin sularında görülür. Sığ sularda görülen birkaç bireyin genellikle karaya vurmak üzere olan hasta bireyler olduğu bildirilmiştir. Deniz gözlemlerini içeren çok sayıda kayda göre Gray gagalı balinaları grupları ortalama 3 bireyden oluşmaktadır. Karaya oturmuş popülasyonlar incelendiğinde, bu türün genellikle akraba olmayan, aynı cinsiyetteki bireyler ile, grup halinde hareket ettiği görülmüştür.
Mide içeriği bakımından çok fazla örnek elde edilmese de yapılan incelemeler, bu balinaların çoğunlukla balık türleriyle birlikte küçük kalamar türlerini tükettiğini göstermektedir. Gray gagalı balinaları için tek yırtıcı tehdidi katil balinalardır.5 İnsan kaynaklı tehditlerle ilgili çok az detaylı bilgi bulunmaktadır. Son yıllarda, aktif sonar ve sismik operasyonlar gibi yüksek su altı seslerinin gagalı balinalar için zararlı olabileceğine dair artan kanıtlar bulunmaktadır.6 Deniz organizmaları tarafından okyanusta plastik atıkların yutulması, yaygın ve artan bir sorundur ve deniz memelileri, özellikle gagalı balinalar arasında önemli bir ölüm nedenidir.7 Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin deniz memelileri üzerindeki potansiyel etkileri bu tür için de geçerli olmakla birlikte, bu etkilerin büyüklüğü konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır.8 Güncel olarak Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin Kırmızı Listesi’nde “asgari endişe duyulan tür” olarak listelenmişlerdir ve yetişkin birey sayıları hakkında bir tahminde bulunulmamıştır.
