Lat. Mirounga leonina
İng. Southern Elephant Seal
Güney deniz fili, iki deniz fili türünden biridir. Bu, yüzgeçayakların en büyük üyesidir ve Carnivora takımının bir üyesi olup aynı zamanda mevcut deniz memelileri içinde en büyük olanıdır. Adını, iri boyundan ve özellikle üreme mevsiminde yetişkin erkekler tarafından kullanılan büyük hortumlarından alır.
Erkekler, dişilere belirgin bir şekilde daha büyüktür. Dişiler 400-900 kg ağırlığında ve 2,6-3,0 m uzunluğundadır, erkeklerin ise ağırlığı 2,200-4,000 kg arasında değişirken uzunlukları 4-6 m arasında değişmektedir. Bu türün bireyleri, kuzey deniz filine kıyasla yaklaşık %40 daha büyüktür ve karasal etoburlar olan kutup ayısı ve Kodiak ayısı gibi türlerden 6-7 kat daha ağırdır. Erkekler yaşlandıkça hortumları da büyümektedir. Ayrıca, daha yaşlı erkekler, üreme dönemlerinde diğer erkeklerle kavga etmekten dolayı genellikle boyunlarında birçok yara izi taşımaktadır.1,2 Ortalama yaşam süreleri yaklaşık 9,5 yıl olarak bilinmektedir. Erkekler 14 yaşına kadar yaşayabilirken, dişilerin yaşam süresi daha uzundur ve 20 yıla kadar çıkabilir.
Erkek güney deniz filleri, birbirlerine meydan okumak ve kükreyen bir ses çıkarmak için hortumlarını kullanırlar. Ayrıca büyüklüklerini göstermek için arka yüzgeçlerini yukarı kaldırırlar. Rekabetçi erkekler birbirlerini değerlendirir ve savaşmaya karar verirlerse, ağızlarını açarak birbirlerine saldırırlar. Kaybeden taraf genellikle geri çekilir ve tiz çığlıklar atar. Güney deniz fileri, beslenmek için oldukça hassas bir şekilde hareket edebilirler. 1.500 metreye kadar dalabilirler ve 2 saat su altında kalabilirler. Çoğu dalış, yaklaşık 30 dakika sürer ve genellikle 300-800 metre derinliklere inebilirler. Bu etkileyici dalış başarılarına yardımcı olan özel adaptasyonlar geliştirmişlerdir. Fil fokunda, birim kan başına diğer hayvanlardan daha fazla kırmızı kan hücresi bulunur. Bu ekstra kırmızı kan hücreleri, dalış için bir adaptasyon olarak normalden daha fazla hemoglobin içerebilir. Bu ekstra kırmızı kan hücreleri, deniz fillerinin kanını çok daha kalın hale getirir. Kaslar, aynı zamanda oksijen depolamak için kullanılır ve oksijen taşıyan miyoglobin molekülleri kaslarda bulunur ve onlara siyah bir renk verir. Güney deniz filleri, üreme mevsimi boyunca beslenmedikleri için onları besleyen kalın bir yağ tabakasına sahiptir. Hem erkekler hem de dişilerin kısa, kahverengi kürkleri bulunur, ancak kürklerini döktüklerinde gri derileri ortaya çıkar. Torpido benzeri vücut şekilleri ve geniş arka paletleri, onları güçlü yüzücüler haline getirir.
Güney deniz filleri güney yarımkürenin büyük bölümünde yaşar. Buna Antarktika’daki kara alanlar ve Afrika’nın güney kesimindeki adalar, Güney Amerika ve Avustralya da dahildir. Güney deniz filleri, yiyecek arayışı sırasında 40° Güney enlemi ile Antarktika kıtası arasında hareket edebilirler ve zamanlarının çoğunu Pasifik, Atlantik ve Hint okyanuslarında geçirirler. Sadece üreme döneminde, doğum ve yavru bakımı için karaya gelir.
Dişiler 3 ila 6 yaş arasında üreme olgunluğuna, erkekler ise 5 ila 8 yaş arasında olgunluğuşa ulaşırlar. Çiftleşme sistemi çok eşlidir. Güney deniz fokları, bir üreme boğası tarafından kontrol edilen dişi çiftleşme grupları oluşturur. Grup içindeki dişi sayısı 50’nin üzerine çıktığında, daha fazla üreyen erkek grubunu kontrol eder. Boğalar, dişi çiftleşme gruplarını korur ve 3 ila 5 hafta sonra çiftleşme başlar. Genellikle daha yaşlı ve deneyimli erkekler bu grupları kontrol eder, ancak diğer genç ve deneyimsiz boğalar da dişilerle çiftleşmeye çalışabilir. Güney deniz fokları yılda bir kez ürer. Bu dönem, eylül ayının sonlarına kadar başlayabilir, ancak genellikle ekim ayının ortalarından sonlarına kadar devam eder. Bu dönem, dişilerin kızgınlık dönemi olduğu ve en verimli oldukları zamandır. Dişiler genellikle bir yavru doğururlar, ancak nadiren ikizler olabilir. Gebelik yaklaşık 7 ay sürer. Çiftleştikten sonra dişiler beslenmek için okyanusa giderler ve yavrularına geri dönmez. Sütten kesilmiş yavrular, genellikle daha genç foklar tarafından korunsa da bazen diğer yetişkin erkekler tarafından öldürülebilir.
Ekosistemdeki önemi ve yeri açısından bakıldığında, Güney deniz filleri okyanusta bulunan en büyük yırtıcı hayvanlardan biridir. Balıklar ve kalamarlarla beslenirler, ancak bu türlerin popülasyonlarını düşük düzeyde etkilerler. Üreme veya kürk değişimi sonrası dönemlerde Güney deniz filleri, deniz buzunun kenar sınırlarındaki kalamar ve balıklarla beslenmek için Antarktika’ya güneye göç ederler. Beslenmek için uzun mesafeler kat edebilirler ve yiyecek arama bölgeleri üreme adalarından binlerce kilometre uzaklıkta olabilir.
Günümüzde avcılığı yasaklanmış olan Güney deniz filleri, Avustralya ve Güney Amerika’daki yerli halk tarafından binlerce yıl boyunca avlanmıştır. 19. yüzyılın başlarından 1964’e kadar yağları için ticari şirketler tarafından yoğun bir şekilde avlanmışlardır. IUCN Kırmızı Listesine göre, güney deniz filleri asgari endişe statüsünde olarak listelenmiştir çünkü mevcut popülasyonları istikrarlı bir eğilime sahiptir.
