İng. Heard and McDonald Islands
Heard Adası ve McDonald Adası, Hint Okyanusunda 52°57’43”G ve 53°11’42”G enlemleri ile 72°35’04”D ve 73°46’29”D boylamları arasında ve Antarktika Levhası üzerinde yer alır. Bu adalar ayrıca, Kerguelen Denizaltı Platosu üzerinde, Antarktika’ya 1600 km, Avustralya’ya 4000 km uzaklıkta, yaklaşık 370 km² alana sahip volkanik adalardır.
Daha önce görüldüğü düşünülen, fakat gemi rotaları ve görüş mesafesi incelendiğinde bunun mümkün olmadığı anlaşılan, Antarktik çevresindeki son keşfedilen adalardandırlar. Heard Adası, 1853’te John Heard tarafından, McDonald Adası ise 1854’te William McDonald tarafından keşfedilmiştir. Adalar, 1874 ve 1902 yıllarında okyanus bilimi ve buzul jeomorfolojisi açısından, 1929 yılında ise Yeni Zelanda Antarktika Araştırma keşif gezisi kapsamında farklı yönleriyle detaylıca incelenmiştir. 1947 yılında İngilizler tarafından adada Atlas Cove istasyonu kurulmuştur.1
Adalardan Heard 362, 4 km², McDonald ise 2, 4 km² alan kaplamaktadır. Big Ben Volkanı’nın bulunduğu Heard adası; güneydoğusu, doğusu ve kuzeydoğusunda lagünler bulunan, kuzeybatısında Laurens Yarımadası ile birlikte geniş alan kaplayan bir adadır. Adanın en yüksek noktası Mawson tepesidir (2745 m). Yarımadadaki en yüksek nokta ise 715 m yükseltiye sahip Anzak tepesidir. Heard Adası’nın batısında yer alan McDonald Adası’nda ve kuzeyinde yer alan Shag Adası ve kayalıklarında yükselti daha düşüktür.
Heard Adası’nda bulunan Atlas Koyu’nda bir meteoroloji istasyonu kurulmuştur. İstasyonda 1947-1954 yılları arasında aylık ortalama sıcaklıklar 0 ile 4, 2 °C derece arasında, maksimum ve minimum sıcaklıklar ise 5, 2 ile -0, 8 °C derece arasında ölçülmüştür. Adada batı rüzgârları hakimken, rüzgâr hızı 7, 2 ile 9, 3 m/sn arasında değişmekte olup rüzgârın hızı 50 m/sn’ye kadar çıkabilmektedir. Yağış ise 1300-1900 mm arasında değişmektedir.2 Bu veriler, genel olarak kıyıdaki ortamı yansıtmakta, adanın yükseltisinin 3000 metreye yaklaştığı düşünüldüğünde, adanın Atlas Koyu dışındaki bölümlerinde daha soğuk koşulların yaşandığı anlaşılmaktadır. Adaların çevresinde iklim model verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık -6, 8 °C derecedir.3 Sıcaklıklar -15 °C dereceye kadar düşebilmektedir. Yağış, yaz ve kış aylarında yüksek, geçiş mevsimlerinde ise düşüktür.
Heard Adası’nda buzul olmayan bölgelerde bitkilere rastlanmakta olup bu bölgeler denizden 250 metreye kadar çıkabilmektedir. Bu bölgelerde, alg, liken ve yosun türleri gözlenmektedir. Flora yükseltiden ve hâkim litolojiden etkilenmekte, farklı bölgelerde farklı türlerle ve yoğunluklarla karşılaşılmaktadır.2
Ana gövdesini Big Ben volkanının oluşturduğu Heard Adası’nın %70’i buzullarla kaplıdır. Adanın en yüksek noktası olan Mawson tepesi, ana buzul kütlesinden 400 metre yüksektedir. Heard Adası’nın doğusunda Spit koyu bulunmaktadır. Burada kıyılar kumullarla kaplı olup, kara sınırı, dalga ve akıntı sistemleri ile sürekli değişiklik göstermektedir. Bir kıyı oku olan Spit Burnu zaman zaman karaya bağlanmakta, zaman zaman da ayrılmaktadır. Adada düzenli ve aktif volkanik faaliyetler görülmekte, skoryalar, sinder konileri, kraterler, volkanik domlar, lav akıntıları ve lav tüpleri bulunmaktadır. Adada hem buzul aşındırma hem de biriktirme şekillerine rastlanmakta olup tekne vadiler, sirkler, aretler, boynuzlar, yan, orta, cephe ve tümseğimsi (ing. hummocky) morenler bulunmaktadır. Adada 12 buzul yer almakta, en yaşlı buzulun 100 binyıl yaşında olduğu düşünülmektedir. Buzullar radyal bir şekille adayı kaplamakta, bazı buzullar kıyıya kadar inerken bazıları kıyıya varmadan sonlanmakta, etraflarında sulak alanlar ve lagünler meydana gelmektedir2. Kıyıdan 2400 metreye kadar çıkan buzullarda gerilemeler olduğu belirlenmiştir4, 5. Laurens Yarımadası, bir kıstakla Heard Adası’na bağlanmaktadır. Yarımadanın en yüksek noktası olan Anzak Tepesi ve diğer iki volkanik tepenin üzerinde takke buzulları bulunmaktadır.2
Heard Adası bir stratovolkan olan Big Ben Volkanı’nın bazalt ve trakitlerinden oluşmaktadır. Mawson tepesinde 5-6 metrelik bir kaldera bulunmaktadır.6 Ada, 22 milyon yıl önce kireçtaşlarının yükselmesi esnasında gabro sillerinin bu birimin içerisine girmesiyle eş zamanlı dalga ve akıntı aşındırmalarıyla birlikte oluşmaya başlamıştır. Oluşum esnasında, yastık lavlar, denizel silttaşları ve tüfler de çökelmiştir.7 Laurens yarımadası 3 farklı jeolojk birimden meydana gelmektedir. Bunlar; Eosen-Oligosen kireçtaşları, tabanı lav akıntıları olan buzul çökellerinden oluşan Miyosen-Pliyosen yaşlı Drygalski Formasyonu ve Kuaterner yaşlı lav akıntılarıdır.2 Yarımadada yer alan Dixon tepesinde, kireçtaşları içerisinde 45-50 milyon yıl yaşlı bazalt silleri bulunmaktadır. McDonald Adasında 1997 ve 2005 yılı patlamaları ile volkanik etkinlik devam etmekte olup, silisyum oranı düşük fonolitik kayaçlar oluşmaktadır6. Bu ada, denizaltı platosunun yükselmesi ile oluşmuştur.2
