Yaşam Bilimleri

Kar Baykuşu


Lat. Bubo scandiacus

İng. Snowy Owl

53-66 cm boyunda ve 710-2950 gr ağırlığında, kanat açıklığı 125-166 cm’ye ulaşan oldukça büyük bir baykuş türüdür.1 Arktik daire içindeki en tanınmış ve karakteristik yırtıcı kuşlardan biridir. Bembeyaz tüyleri ve parlak sarı gözleri ile diğer tüm baykuşlardan rahatça ayırt edilebilir. Yuvasını avladığı geniş düzlüklerde karın üstünde kalmayan bir tepecik üzerine inşa eder. Yuvanın oluşturulması, dişi kuşun sorumluluğundadır ve yavruların kuluçkaya yatırılmasına yalnızca dişi kuş katılır. Erkek kuş ise düzenli olarak besin getirir. Beyaz tüylerinden, tüy kaplı pençelerine kadar, kutup koşullarına son derece iyi uyum sağlamış bir türdür. Tüm kar baykuşları göç etmez, hatta 82° kuzey enlemi üzerinde kışı geçiren nadir canlılardan biridir. Kar baykuşları ve kuzey fareleri arasında sıkı bir av-avcı ilişkisi bulunmaktadır. Kar baykuşlarının başlıca besini kuzey fareleri olsa da, bu türün değişik kuşlar, deniz kuşları ve ördeklerle beslendiği bilinmektedir.2

Baykuşların özgü sesleri sayesinde avlarını kar altında bile bulabilirler, bu beceri özellikle kutup kış şartlarında işe yarar. Bazı Arktik daire içindeki kar baykuşlarının muhtemelen beslenmek amacıyla deniz buzu üzerinde vakit geçirdiği gözlenmiştir.3 Kar baykuşları tarih boyunca kutup bölgelerinde yaşayan insanlar üzerinde de etkili olmuştur. En yaşlı halkalı kuş, doğada 23 yıl 10 ay yaşarken, esaret altındaki kuşlar 30 yıla kadar yaşayabilirler.4 Tarih öncesi mağara resimlerinde görülen en eski kuşlar arasındadır. Kutup yerlisi halkların bu türün yumurtalarını topladığı ve türü besin olarak avladığı bilinmektedir.5,6 Yeni çalışmalar dünya popülasyonunun eski tahminlerin çok daha altında, yaklaşık 14.000 çift kadar olabileceğine işaret etmektedir.7 Bu nedenle koruma statüsü “hassas” kategorisinde sınıflandırılmaktadır. İklim değişimi ile birlikte, özellikle sıklıkla avladığı kuzey faresi popülasyonlarında yaşanabilecek bir düşüş ile olumsuz etkilenebileceği düşünülmektedir.8


Kaynakça

1 Del Hoyo, J., Elliott, A., ve Sargatal, J. 1992. Handbook of the birds of the world Cilt 1, 8. Lynx edicions. Barcelona

2 Stronach, P. ve Cooper, J. 2010. Snowy Owl pellet containing Eurasian Teal. British Birds. Cilt 103, 6, 360-361.

3 Therrien, J. F., Gauthier, G. ve Bêty, J. 2011. An avian terrestrial predator of the Arctic relies on the marine ecosystem during winter. Journal of Avian Biology. Vol. 42, 4, 363-369. doi:10.1111/j.1600-048X.2011.05330.x.

4 Holt, D. W., M. D. Larson, N. Smith, D. L. Evans ve D. F. Parmelee. 2020. Snowy Owl (Bubo scandiacus), In Birds of the World, Editör: S. M. Billerman. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA.

5 Mourer-Chauviré, C. 1979. La chasse aux oiseaux pendant la Préhistoire. La Recherche. Cilt 106, 10, 1202-1210.


Yazarlar