İng. Sled Dogs
Kızak köpekleri, genellikle iki veya daha fazla bireyden oluşan gruplar hâlinde bir kara aracını, genellikle de kızakları kar üzerinde çekmek için kullanılan köpek türleridir. 20. yüzyılda teknolojinin hızlı gelişimi ve motorlu taşıtların yaygınlaşması ile yerlerini kar motosikletleri, kamyonlar hatta uçaklar almıştır. Kızak köpeklerinin özellikle Kuzey Kutup bölgelerinde kullanımı çok eskiye dayanır ve bu, yakın zamana kadar oldukça yaygın bir uygulamaydı. Kızak köpekleri kutup bölgelerinde yapılan keşif gezilerinde, bilimsel seferlerde hatta kitlesel göçlerde kullanılmıştır. 1896-1899 yıllarındaki Alaska Altın Hücumu sırasında 100.000’den fazla insanın bölgedeki madenlere ulaşımı kızak köpekleriyle mümkün olabilmiştir.
Arktik kâşifleri tarafından verimli bir şekilde kullanılması, Antarktika’da da keşiflerde işe yarayacakları fikrini doğurmuş ve 1992’ye dek birçok kâşif ve bilim insanı bu bölgede kızak köpeklerinden yararlanmıştır. 1992’de, Antarktika Antlaşması’nın Çevre Koruma Protokolü uyarınca Antarktika’da kullanılmaları yasaklanmıştır. Bu yasağın temel çıkış noktası kızak köpeklerinin fok popülasyonuna hastalık bulaştırma riskidir.1 Kıtaya yerel olmayan türlerin taşınması büyük tehlike arz etmektedir.
Kızak köpekleri günümüzde sadece Rusya, Kanada, Alaska ve Grönland’daki yerli halklar tarafından kullanılmaktadır. Kızak köpeklerinden turistik amaçlarla da yararlanılmakta, ayrıca Yukon Quest gibi kızak köpekleri ile gerçekleştirilen yarışmalar da düzenlenmektedir.
Kızak köpeği olarak kullanılacak köpek türlerinde aranan genel özellikler, soğuk iklim koşullarına uygun fiziksel özellikler, büyüklük, güç ve dayanıklılıktır. Çoğu kızak köpeği ortalama 25 kg ağırlığındadır fakat ortalama 16 kg ağırlığındaki küçük ırklardan, ortalama 32 kg ağırlığındaki büyük ırklara kadar geniş bir yelpazeden köpek takımlarının oluşturulabildiği bilinmektedir. Yaygın kullanılan köpek türleri arasında Alaska eskimo köpeği, Alaska kurdu, Chinook köpeği, Grönland köpeği, Labrador eskimo köpeği, samoyed köpeği, Sibirya kurdu ve Yakutian köpeği türleri bulunur. Bu türler dışında onlarca farklı köpek türü de kızak köpeği olarak kullanılmıştır.
