Yaşam Bilimleri

Kızıl Gerdanlı Dalgıç


Lat. Gavia stellata

İng. Red-throated Loon

58-69 cm boyunda, 1,0-2,7 kg ağırlığa sahip ve 94-116 cm kanat açıklığına sahip olan dünyanın en küçük ve hafif dalgıcına aittir.1 Özellikle üreme döneminde düz renkli sırtı ve belirgin kırmızı lekesi ile diğer dalgıç türlerinden ayırt edilir. Kış döneminde, çok benzer olan kara gerdanlı dalgıçtan ayırt edebilmek için gagasına bakılmalıdır. Arktik bölgenin gölleri dahil olmak üzere birçok yerde ürerler, hatta bazen yüksek rakımlı orman gölleri de dahil olmak üzere.2 Üreme alanlarında, su birikintilerinin çevresindeki kısa bitkilerin arasına yuvalarını inşa ederler. Daha büyük dalgıç türleri ile bir arada ürediğinde, rekabet nedeniyle daha küçük gölleri tercih ederler.3 Üreme bölgelerini sahiplenir ve başka kuşların yuva kurmasını önler. Besinlerini genellikle deniz balıkları ile sağlarlar, ancak tatlı su balıkları ve omurgasızlarla da beslendikleri bilinir.4 Avını genellikle su altında yediği için bu türün beslendiği türlerin tespit edilmesi zordur. Balık bulabileceği her türlü habitatta (göller, nehirler, deniz kıyıları) avlanır.

Avlanmak için ortalamada 2,5-5 metreden derin kıyı alanlarında 1 dakikadan kısa dalışlar yapar, ancak 20 metre derinliğe kadar dalabildikleri kaydedilmiştir.5 Vücudu suda etkili bir şekilde hareket edecek şekilde evrilmiştir. Su altında vücudunun gerisine yerleşmiş perdeli ayaklarını kullanarak hızla hareket edebilir. Ancak karada çok zor hareket eder. Hatta karadan kalkış yapamaz ve uçabilmek için su yüzeyine ulaşması gerekir.6 Ancak yavruların üreme göletlerinden daha büyük göllere ulaşmak için kara üzerinde kendilerini ittikleri gözlenebilir. Tehlike anında yavrular suya dalar ve saklanmak için dipteki çamuru karıştırır.

Kızıl gerdanlı dalgıçlar kışı geçirmek için artık dairenin güneyindeki ılıman bölgelerde iç suyu ve kıyı gölleri ile kıyısal deniz alanlarına göç ederler. Göçleri sırasında daha çok kıyı alanlarını takip ederler ve özellikle üretken deniz alanlarını beslenmek için kullanırlar. Bu amaçla ilkbahar ve sonbahar göçlerini farklı rotalardan yaptıkları gözlenmiştir.7 Bölgemizde Akdeniz’in kuzey kıyıları ve Karadeniz’in güney kıyılarında göç ve kış mevsimlerinde gözlenebilirler. Daha çok Karadeniz kıyılarımızda gözlense de göç mevsimi ve kış boyunca ülkemizin tüm denizlerinde ve deniz kıyısındaki lagünlerde gözlenebilirler.8

Kızıl gerdanlı dalgıç popülasyonlarında düşüşler gözlenmektedir ve bu nedenle türün nesli tehlikede olabilir. Balık ağlarına takılarak öldükleri ve yumurtalarının ağır metal ve pestisit kaynaklı kirlilikten etkilendiği rapor edilmiştir.9,10 Kışlama sırasında denizdeki petrol kirliliğine özellikle duyarlıdırlar.11 Ayrıca, günümüzde denizlere inşa edilen rüzgâr enerjisi santrallerinin kızıl gerdanlı dalgıçlar üzerinde olumsuz etkileri olduğu da bildirilmiştir. Geçmişte, özellikle kutup bölgelerinde yaşayan insan toplulukları tarafından avlanan bir besin kaynağı olarak bilinirler.


Kaynakça

1 Cramp, S. ve Simmons, K. E. L. 1977. The Birds of the Western Palearctic. Cilt 1, Ostrich to Ducks. Oxford University Press, Oxford, UK.

2 Lokki, J. ve Eklöf, K. 1984. Breeding success of the Red-throated Diver (Gavia stellata) in southern Finland. Annales Zoologici Fennici. Cilt 21, 417-419.

3 Bergman, R. D. ve Derksen, D. V. 1977. Observations on Arctic and Red-throated loons at Storkersen Point, Alaska. Arctic, Cilt 30, 41-51.

4 Eriksson, M. O. G. ve ark. 1990. Parental feeding in the Red-throated Diver Gavia stellata. Ibis Cilt 132, 1-13.

5 Duckworth, J. ve ark. 2020. First biologging record of a foraging Red-throated Loon Gavia stellata shows shallow and efficient diving in freshwater environments. Marine Ornithology Cilt 48, 17-22.

6 Davis, R. A. 1972. A Comparative Study Of The Use Of Habitat By Arctic Loons And Red-throated Loons. Digitized Theses. 575, University of Western Ontario, London, ON, Canada.

7 Gray, C. E. ve ark. 2017. Occurrence patterns and migratory pathways of Red-throated Loons wintering in the offshore Mid-Atlantic U.S., 2012-2016. In Determining Fine-Scale Use and Movement Patterns of Diving Bird Species in Federal Waters of the Mid-Atlantic United States Using Satellite Telemetry, U.S. Department of the Interior, Bureau of Ocean Energy Management, OCS Study BOEM 2017-069, 60-102. Sterling, VA, USA

8 Kirwan, G., Demirci, B., Welch, H., Boyla, K., Özen, M., Castell, P. ve Marlow, T. 2010. The birds of Turkey. Bloomsbury Publishing.

9 Warden, M. L. 2010. Bycatch of wintering Common and Red-throated loons in gillnets off the USA Atlantic coast, 1996-2007. Aquatic Biology. Cilt 10, 167-180.

10 Schmutz, J. A., Trust, K. A., ve Matz, A. C. 2009. Red-throated Loons (Gavia stellata) breeding in Alaska, USA, are exposed to PCBs while on their Asian wintering grounds. Environmental Pollution, Cilt 157, 2386-2393.

11 Roletto, J., Mortenson, J., Harrald, I., Hall, J. ve Grella, L. 2003. Beached bird surveys and chronic oil pollution in central California. Marine Ornithology, Cilt 31, 21-29.


Yazarlar