İng. Kola Peninsula

Doğu Murmanskaya Oblastı’nın çoğunu kaplayan Kola Yarımadası, Avrupa Rusyası’nın en kuzeybatı kesiminde yer almakta olup kuzeyde Barents Denizi, doğu ve güneyde Beyaz Deniz ile sınırlanmıştır. Kola Yarımadası terimi, yaygın olarak ancak oldukça hatalı bir şekilde, tüm Oblast’ı tanımlamak için kullanılır. Aslında yarımadanın batı sınırı, Kola Körfezi’nden Kola Nehri vadisi boyunca Imandra Gölü ve Niva Nehri’nden Beyaz Deniz’deki Kandalaksha Körfezi’ne kadar uzanan bir çöküntü oluşturur. Yaklaşık 100.000 km²’lik bir alanı kaplayan yarımada neredeyse tamamen Kuzey Kutup Dairesi’nin üzerinde yer alır. Kola Yarımadası, esas olarak Prekambriyen ve Alt Paleozoik yaşlı kayaçlardan oluşan Fennoscandian Kristalen Kalkanı’nın (Baltık Kalkanı) kuzeydoğu bölümünü temsil eder.^{1, 2}

Yarımada buzullarla kaplıdır ve genel olarak alçak, yuvarlak tepeler ve çok sayıda göl, bataklık ve nehir ile karakterize edilmiştir. ³ Bunların en büyüğü Imandra Gölü (885 km²) ve Ponoi Nehri’dir (426 km).² Bununla birlikte, iç kısımda en önemlisi Khibiny Masifi olan birkaç dağlık bölge vardır.^{2, 3} Ayrıca hamoki morenler, ön morenler gibi glasiyal yapılar belirgin yüzey şekilleri oluşturmaktadır.^{4, 5}

Kola Yarımadası toprakları, orman tundra bitki örtüsünün geçiş kuşağı arasında yer alan iki coğrafi bölge (tundra ve kuzey tayga) arasında bölünmüştür. Kola Yarımadası, Murmansk limanının bir bölümü ve Murman kıyı şeridinin çoğunu buzsuz tutmaya yardımcı olan Kuzey Atlantik Okyanus akıntısının ısınma etkisi nedeniyle Kuzey Kutup Dairesi’nin üzerinde kuzey tayganın bulunabileceği tek bölgedir. Akıntı benzer şekilde iklimi yumuşatır ve kışlar uzun olsa da normalde sert değildir. Yüzey örtüsü göreli olarak zayıf topraktan oluşur ve okyanus akıntısının etkisi ile permafrost varlığı yaygın değildir. Ancak bununla birlikte yarımadanın en doğu kesimlerinde kesintili (sporadik) permafrost görülmektedir.²

Arkeolojik kanıtlar bölgede birkaç bin yıl öncesine kadar yerleşim yerlerini göstermektedir.

Bölgede ekonominin temelini oluşturan büyük ve değerli maden yatakları (apatit, alüminyum, nikel, demir cevherleri, mika, titanyum manyetit ve vermikülit) bulunmaktadır.² Ayrıca komşu Barents Şelf’inde hem karada hem de denizde petrol ve gaz sahalarının araştırılması aktif olarak sürdürülmektedir.⁶

Şekil 1. Kola Yarımadası