İng. Crevasses

Buzullar devamlı hareket eden, kırılgan ve dinamik buz kütlelerinden oluşur. 1 Buzul hareketi kütleçekimve buzulun kendi ağırlığı nedeniyle oluşan strese bağlı olarak gerçekleşir.² Buzulun derinliklerinde buzun ağırlığına bağlı olarak gerçekleşen yüksek basınç buz kristallerinin birbiri üzerinden kaymasına neden olur. Eşik basınç aşıldığı zaman buz kristallerinin kayması gerçekleşir ve buzul, plastik deformasyon yoluyla akışa geçer.³ Bu durum genellikle, ılıman buzullarda bir buzulun içindeki plastik akış bölgesi olarak bilinen tabanına kadar uzanan ve yüzeyden yaklaşık 30 m derinliğin altında gerçekleşir. Bu derinlik kutup bölgelerinde daha fazla olabilir.⁴ Bu seviye üzerinde ya da buzulun yüzey kısmında plastik deformasyona maruz kalmayan kırılgan buz bulunmaktadır. Tabandaki buzun hareketi anakaya üzerinde kayma ve plastik akış şeklindeyken, kırılgan buzun üst katmanlarındaki buz hareketi buzun çatlaması, yarılması, kırılması ve parçalanması şeklinde gerçekleşir. Başka bir deyişle bu üst katmandaki buz, katı ve kırılabilir özelliğe sahiptir. Buz yüzeyinde derine doğru düşey yönde meydana gelen bu yarık ve çatlaklar krevas (Ing. crevasse) olarak adlandırılır. Ilıman buzullarda krevasların derinliği 25-30 m, kutuplarda ise daha derin olabilir.⁴ Krevasların buzul yüzeyindeki açıklıkları santimetre ölçeğinden birkaç on metreye varan ölçeklerde olabilir. Derine doğru, bu açıklık bir kama gibi daralarak son bulur. Ayrıca yüzeydeki açıklığın her iki ucu keskin bir şekilde birleşir. Krevaslar bir buzulun gerildiği her yerde oluşabilirler. Buzul tabanındaki anakaya çıkıntılarını ve eşikleri aşarken veya yatak eğiminin aniden arttığı yerlerde buzulda gerilim stresi artar ve buzulun derin bölümleri plastik özellik göstererek eğimli yüzeye uyum sağlarken kırılgan olan buzul yüzeyi bu gerilime dayanamayarak krevaslar oluşturur. Çok dik eğimlerde buzul şelale oluşturur. Bu tür yerlerde kesişen krevaslar devrilmeye yatkın dengesiz buz blokları/kuleleri meydana getirir. Bu tür bloklara “serak” (İngilizce: serac) denir ve boyutları birkaç metreden birkaç on metreye kadar değişiklik gösterebilir. Ayrıca krevaslar, buzul süreçlerinde kritik bir rol oynar. Buzul yüzeyinden derine doğru düşey yönde gelişen moulin olarak bilinen düşey buz mağaralarının (şaft) ve su ortamında son bulan buzul dillerindeki parçalanma ve çökmeler krevaslarla bağlantılı buzul süreçleridir.⁵