Lat. Alle alle
İng. Little Auk
160 gram ağırlığında ve 19-23 cm boyunda olan küçük alk, Arktik daire ve Kuzey Atlantik’in en küçük deniz kuşlarından biridir.1,2 Belirgin siyah-beyaz desenleri ve gagası sayesinde kolayca tanınabilir. Arktik dairenin yüksek enlemlerinde ürer ve çoğunlukla Kuzey Atlantik sularının deniz buzunun yakınında kış geçirir. Bu kuşlar, Arktik’in en kuzeyde üreyen deniz kuşlarından biridir ve büyük koloniler halinde deniz kıyısındaki uçurumların üzerindeki kaya çıkıntılarına yuva yapar.3 Hem erkek hem de dişi bireyler, yuva inşasından yavruların bakımına kadar eşit şekilde katkı sağlar.4 Bu büyük koloniler, denizde avlanarak ve döndüklerinde getirdikleri besinle kara ekosisteminin besin ve enerji dengesinde önemli bir rol oynar.5 Küçük alklerin kolonilerinin altında, yüksek azot seviyelerine dayanıklı sık bitki örtüleri bulunur.6 Besinlerinin büyük bir bölümünü deniz buzu kenarındaki küçük deniz omurgasızları (kopepodlar) oluşturur,7 ancak aynı zamanda diğer omurgasızlar ve küçük balıklarla da beslenirler. Bu kuşlar, genellikle gündüzleri derinlere dalarken, zooplanktonları yakalamak için yüzeye doğru çıkarken gece avladıkları gözlenmiştir.8 Beslenmek için öncelikle 35 metre kadar derine dalıp yüzeye doğru çıkarken gökyüzünden gelen ışıkla daha belirgin hale gelen bu küçük avlarını toplayarak yüzeye geri çıkarlar.9,10
Tam bir deniz kuşu olmasına rağmen dalıcı kuşlar arasında en hızla uçuşa kalkabilen türler arasındadır. Üreme döneminin hemen sonunda, göç etmeden önce küçük alkler tüy değiştirir ve bu süre içerisinde uçuş yeteneklerini kaybederler. Bu dönemi güneyli akıntıların olduğu bölgelerde geçirerek göç rotalarının üzerinde güneye doğru sürüklenmek için bu akıntılardan faydalanabilirler.11 Dünyada 12 milyondan fazla küçük alk olduğu tahmin edilmektedir. Erken kış mevsiminde görülebilen, kuzeyden gelen sert fırtınalar sebebiyle büyük sürülerin güçsüz düşüp kıyılara yığıldığı ve yüksek sayılarda ölümler gözlendiği görülmüştür. Bu olayların en meşhurlarından biri 1932-1933 yıllarında New York kenti sokaklarını kaplayan küçük alklerdir.12
Küçük alkler çok büyük sayılara ulaşan nüfusları ve kolay ulaşılabilir üreme kolonileri sebebiyle çağlar boyunca Arktik daire içinde yaşayan insan toplulukları tarafından besin olarak ve derilerini kullanmak için avlanmışlardır.13 Yakın zamana kadar çok yaygın bulundukları Grönland’da yılda 500.000 bireye kadar avlandıkları kaydedilmiştir.14 Bu kuşlar, yerel kültürlerde “kral alk” gibi özel isimlerle anılan ve yerel kültürlerde önemli bir rol oynayan kuşlardır.
