İng. Transpolar Sea Route
Kuzey Deniz Yolu (NSR) ve Kuzeybatı Geçidi (NWP)’ne oranla Kutupaşan Deniz Yolu (Transpolar Sea Route) ile ilgili deniz ulaşımı açısından daha uzun vadeli projeksiyonlar yapılmaktadır. Bu rota, Arktik transiti bakımından Asya ve Avrupa arası en direkt/hızlı bağlantı yolu olsa da rota boyunca yılın büyük bir bölümünde buzların geçişlere engel oluşturması nedeniyle ticari gemicilik faaliyetleri bakımından şimdiye dek fazla önem kazanmamıştır.1 Ancak özellikle 2050’li yıllarda Arktik deniz ulaşımına getirmesi beklenen avantajlar dolayısıyla bu rotanın büyük önem kazanacağı düşünülmektedir. Japonya’dan Avrupa’ya Süveyş Kanalı üzerinden 27 gün süren yolculuk, Kutupaşan Deniz Yolu ile 16 gün sürmektedir.2 Dünya ticaretinin büyük bir bölümünün denize dayalı olması ve ekonomilerinin önemli kısmı ticari gemicilik faaliyetine bağlı olan özellikle Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore, Singapur gibi Asya ülkelerinin Arktik deniz ulaşımına ilgisinin artması, Kutupaşan Deniz Yolu’nun önümüzdeki yıllarda daha fazla gündem olacağını göstermektedir.
NSR ve NWP rotaları okyanusun kıyısından geçerken en kısa Arktik deniz rotası olan Kutupaşan Deniz Yolu, doğrudan okyanusun ortasından dolayısıyla Kuzey Kutup Noktası’na yakın mesafelerden geçmektedir.3 Diğer Arktik rotalarının statüsü üzerindeki hukuki uyuşmazlıklar düşünüldüğünde, Kutupaşan Deniz Yolu benzer yasal anlaşmazlıklara yol açmayacağından gemicilik şirketlerinin Arktik Okyanusu’ndan doğrudan geçiş sağlayan rotaların potansiyel kullanımına daha fazla odaklanabileceği söylenebilir.4 Diğer bir deyişle, statüsü tartışmaya konu olmayan Kutupaşan Deniz Yolu, uluslararası gemi taşımacılığı açısından daha güvenli bir yolculuk sunabilme potansiyeline sahiptir. Ek olarak, diğer Arktik rotalarına kıyasla Kutupaşan Deniz Yolu boyunca deniz derinliğinin daha fazla olması da (gemilerin geçiş ve manevra kabiliyeti için önem arz etmektedir) ilgili rota üzerinde gemi trafiğinin artabileceğini göstermektedir.5
2000-2014 arası dönemde Arktik rotalarının geçişkenlik durumuna bakıldığında Kuzey Deniz Yolu %86, Kuzeybatı Geçidi %63, Kutupaşan Deniz Yolu ise %64’lük bir orana sahipken bu oran 2045 ve sonrası için yapılan tahminlerde %100’ü bulmaktadır.6
