İng. Human Impact at the Poles
Güney Kutup Bölgesi’nde daimî olarak ikamet eden kimse yoktur ancak ortalama olarak kışın 1000 ve yazın 4000 kişi çeşitli ülkelerin bilimsel araştırma istasyonlarında görev yapmaktadır (Şekil 1). Kuzey Kutup Bölgesi’nde ise Kanada, Danimarka toprağı olan Grönland, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri toprağı olan Alaska, İzlanda, Norveç, İsveç ve Finlandiya’nın 60° kuzey enleminin kuzeyinde yer alan bölgelerinde yerleşik olarak yaşamakta olan 4 milyon kişi vardır.1 İnsan etkisi, deniz ve kara avcılığı, balıkçılık, ekonomik fayda için balina ve fok gibi bazı Antarktika türlerinin nesli tükenme eşiğine gelinceye kadar avlanması, diğer türlerin öldürülmesi veya rahatsız edilmesi, tarım, insan vasıtasıyla ortama giren istilacı türler, madencilik, petrol ve gaz çıkarımı, turizm, askeri faaliyetler, toprağın ve suyun kirletilmesi, atık ve çöplerin karaya bırakılması ya da denize boşaltılması gibi konuları içerir.
İnsanlar, aşırı avlanma, atık bırakımı, küresel ısınma ve petrol, doğal gaz çıkarımını içeren madencilik gibi faaliyetleriyle kutup bölgelerini de etkiler. Yasa dışı gerçekleştirilen aşırı balık avcılığı kutup denizlerinde de olumsuz yönde etki gösterir. Kutup bölgelerinde yaşayan canlıların besin zincirinin alt basamaklarında yer alan bir kabuklu canlı olan krillerin aşırı avlanması, krillerle doğrudan ya da dolaylı olarak beslenen canlıların sayılarında azalmaya neden olmaktadır (Şekil 2). İnsanlar tarafından doğaya terk edilen atıklar ise kutup bölgelerinde binlerce yıl çürümeden kalarak varlıklarını sürdürebildiğinden buz örtüleri çöp alanı hâline gelebilmektedir. Sadece kutup bölgelerini etkilemeyen bir problem olan küresel ısınma ise buzulların erimesi, deniz suyu seviyelerinin artması, deniz suyunun asitlik oranının yükselmesi ve bu nedenle kabuklu deniz canlılarının kabuk yapısında bozulmalar oluşması gibi sorunlara neden olmaktadır.2
19. yüzyılın başlarında, yoğun olarak yapılan balina ve fok avcılığı nedeniyle ilgili türler tükenme tehlikesi ile karşılaşmıştır (Şekil 3). Önlem olarak, türleri tehlikede olan canlıların yaşam alanları koruma altına alınmıştır. 1949 yılında kurulan Uluslararası Balina Avcılığı Komisyonu (IWC -The International Whaling Commission) 1986 yılınca ticaret amacıyla gerçekleştirilen balina avcılığını yasaklamıştır. Günümüzde sadece bilimsel amaçlarla yapılan balina avcılığı yasaldır. Biyolojik güvenlik konusu kutup bölgeleri için çok önemlidir. Kutup ortamına ait olmayan istilacı türlerin bölgeye girişi, bölgede var olmayan hastalıkların gözlenmesi ve türlerarası ilişki dengelerinin değişmesi gibi kutup ekosisteminde kalıcı etkilere sebep olabilir.3
