İng. The Northwest Passage
Kuzeybatı Geçidi (Northwest Passage), Doğu (Asya) ve Batı’yı (Avrupa-Amerika) kıtalar arası deniz ulaşımı ile birbirine bağlaması yönüyle öne çıkan kutup deniz yoludur. Söz konusu rota Bering Boğazı ile Davis Boğazı ve Baffin Körfezi arasında kalan sulardan oluşmaktadır.1 Kanada Yarımadası boyunca uzanan ve Atlantik ve Pasifik Okyanusu’nu birbirine bağlayan rota üzerinde birbirine alternatif birden fazla geçit bulunmaktadır. Kuzeybatı Geçidi, tarihsel olarak özellikle Alaska’da yer alan petrol üretim tesislerinden üretilen petrolün ilgili pazarlara ulaştırılması bakımından önem kazanmıştır. Ancak Kuzeybatı Geçidi, asıl önemini son yıllarda iklim değişikliği sonucunda rota boyunca uzanan buzulların erimesi, dolayısıyla ticari gemicilik faaliyetleri için ulaşıma elverişli hâle gelmesiyle kazanmıştır. Kuzeybatı Geçidi, ilk olarak 2007’nin yaz döneminde tamamen buzdan arınmış, bu tarihten sonra yaz dönemi boyunca ulaşıma elverişli hâle gelmiştir.2 Rotanın kullanımına bakıldığında, 2008 yılına kadar Kuzeybatı Geçidi boyunca yapılan geçişlerin sayısı 10’un altında kalırken özellikle 2010 ve sonrası bu sayı gittikçe artmış, 2019 yılında 24,3 2022 yılında ise 351’i bulmuştur.4
Kuzeydoğu Geçidi’nde olduğu gibi Kuzeybatı Geçidi de Avrupa-Amerika ile Asya arası kıtalar arası deniz ulaşımını önemli ölçüde kısaltmaktadır. Örneğin Londra-Yokohama şehirleri arası yolculuk, Panama Kanalı güzergâhıyla yaklaşık 23.300 deniz miliyken Kuzeybatı Geçidi rotasıyla 14.080 deniz mili olarak ölçülmektedir.5 Benzer şekilde New York ile Şangay şehirleri arası deniz yolculuğunda Panama Kanalı üzerinden 20.880 deniz mili mesafe kat etmek gerektirirken aynı şehirler arası mesafe Kuzeybatı Geçidi aracılığıyla 17.030 deniz miline inmektedir.6
Kuzeybatı Geçidi, Doğu ve Batı arası ulaşımda geleneksel rotalar olarak kullanılan Panama Kanalı, Süveyş Kanalı ve Malakka Boğazı’na göre maliyet açısından önemli avantajlar sunmaktadır. Zira hem yolculuk mesafesi kısalmakta hem de varış süresi, yolculuk boyunca görevlendirilen mürettebat sayısı, yakılan yakıt miktarı ve benzeri konularda önemli fırsatlar sunmaktadır. Ayrıca geçiş güzergâhı bakımından deniz haydutluğu faaliyetleri gibi yolculuk boyunca karşılaşılan riskler düşünüldüğünde, Kuzeydoğu Geçidi’ne benzer şekilde güvenli ulaşım avantajına sahiptir. Bu rota, yoğun kullanımı yeni başlamış olsa da özellikle iklim değişikliği ve buzulların erimesiyle ilgili tahminler dikkate alındığında önümüzdeki yıllarda güneydeki rotalara kıyasla daha fazla tercih edilecek gibi görünmektedir.
