İng. Lambert Glacier
Lambert Buzulu, Doğu Antarktika’da (bkz. Antarktika) derin bir graben içerisinde yer alır. Yaklaşık 64 km genişliği, 400 km uzunluğu ve yaklaşık 2.500 m kalınlığı ile Dünya’nın en geniş ve en uzun buzuludur (Şekil 1).1, 2 Bu buzul, ilk olarak 1946-47 hava fotoğrafları ile ilgili ayrıntılı bir çalışma yapan Amerikalı coğrafyacı John H. Roscoe tarafından ‘Baker Üç Buzulu’ olarak isimlendirilmiş ve daha sonra 1957’de Avustralya Antarktika İsimler Komitesi tarafından bölgenin haritalandırılmasının ardından ‘Lambert Buzulu’ olarak kayıtlara geçmiştir.3 Lambert Buzulu Batı, Güney ve Doğu yönlerinde büyük ölçüde Amery Buz Sahanlığı’na (bkz. Amery Buz Sahanlığı) akmaktadır.2 Bu bağlamda Lambert Buzulu’nun ve Amery Buz Sahanlığı’nın toplam alanı, 155.0000 km²’ye ulaşmaktadır.4
Lambert Buzulu’nun içerisine yerleşmiş olduğu Lambert Grabeni Antarktika’daki en önemli fay zonlarından birisidir.1 Lambert Grabeni’nde faylanmanın Erken Paleozoyik’te başladığı, Permiyen’de zirveye ulaştığı ve Erken Kretase’ye kadar devam ettiği bilinmektedir. 1, 2, 3, 4, 5, 6
Lambert Buzulu’nun hareketini veya akış dinamiklerini incelemek için araştırmacılar Radarsat-1 uydu görüntülerinden yararlanarak buzul akış modeli ortaya çıkarmışlardır (Şekil 2). Bu modele göre sarı alanlar Antarktika Buz Örtüsü’nün gerçek bir hareketin olmadığı bölgelerini ve nunatakları göstermekte; yeşil alanlar, yılda 100-300 metre hız ile hareket eden kesimleri, kırmızı alanlar ise yılda 1200 metrelik hareketi temsil etmektedir (Şekil 2).7 Lambert Buzulu kütlesinin önemli bir bölümü yılda 400-800 metre arasında hareket ederken buzul, Amery Buz Sahanlığı ile etkileşime girdiği ve sahanlık boyunca ilerlediği kesimlerde hızı yılda 1000-1200 metreye çıkmaktadır.
İklim sistemi ile büyük kutupsal buz örtüleri arasındaki etkileşim, küresel çevre değişikliğinde önemli bir anahtardır. Bu bağlamda, Doğu Antarktika’daki en büyük drenaj sistemlerinden biri olan Lambert Buzulu-Amery Buz Sahanlığı sisteminin FESOM (Sonlu-Eleman Deniz-Buz Okyanus Modeli) okyanus modeli ve RACMO2 (Bölgesel Atmosferik İklim Modeli) atmosfer modelleri kullanılarak yapılan analizinde, buzulda çok az geri çekilme saptanmıştır. Lambert Buzulu’nun yeterli incelmenin gerçekleşmesi durumunda 40 km’ye kadar geri çekilebileceği hesaplanmıştır. Ancak, okyanus modelinin bu bölgede yeterince yüksek erime oranları sağlamadığı ve genel olarak atmosfer modelleri tarafından hesaplanan artan birikimlerin, buzulların hareketlerinde meydana gelen hızlanmadan kaynaklandığı ve bu nedenle deniz seviyesi artışına negatif katkısının olduğu belirlenmiştir.8
