İng. Mackenzie Basin

Mackenzie Havzası, Kuzey Amerika’daki en büyük ikinci nehir sisteminin (Mississippi-Missouri nehir sisteminden sonra) ana gövdesi ve Arktik Okyanusu’na dökülen tüm nehir sistemlerinin dördüncüsüdür (Diğer üç nehir sistemi, Rusya’daki Ob, Yenisey ve Lena’dır).^{1, 2}

Kanada’nın en uzun nehri olan Mackenzie Nehri’nin (1800 km) su toplama havzası olan Mckenzie Havzası, Kanada’nın yaklaşık %20’sini akaçlamaktadır. 1, 8 milyon km²’lik bir alana sahip nehir sisteminin tamamı 4250 km uzunluktadır.^{1, 3} Havzanın ana akarsuyu olan Mackenzie Nehri Kanada’nın kuzeybatı topraklarındaki Büyük Esir Gölü’nden doğar, Kanada’nın en büyük deltası olan ve 13.500 km²’lik bir alan kaplayan Mackenzie Deltası’ndan Beaufort Denizi’ne akar. Havza bunun haricinde üç büyük göl (Büyük Esir, Büyük Ayı ve Athabasca) ve çok sayıda büyük nehir (Barış, Athabasca, Liard, Hay, Peel, Güney Nahanni ve Esir nehirleri gibi) içerir. Mackenzie Nehri sistemi, Büyük Esir Gölü ile Athabasca Gölü arasında Esir Nehri olarak adlandırılmıştır. Athabasca Gölü’nde, Barış Nehri ve Athabasca Nehri, Mackenzie’ye katılır. Liard Nehri, doğrudan Mackenzie’ye akan en büyük nehirdir ve Fort Simpson’da (Kuzeybatı Toprakları) sisteme dâhil olur.

Mackenzie Havzası Rocky Dağları ve Kanada Kalkanı ile çevrilidir ve Kuzey Amerika’nın Büyük Ovaları’nın kuzey kısmında yer alır. Havza, Batı Cordillera, İç Ova, Prekambriyen Kalkanı ve Arktik Kıyı Ovası olmak üzere dört fizyografik bölgeden oluşur. Mackenzie Vadisi’nin çoğu yoğun ormanlıktır.²

Peter Pond’un Mackenzie drenaj alanına giren ilk Avrupalı olduğuna inanılmaktadır (1777), ancak Kanadalı kâşif Sir Alexander Mackenzie, 1789’da bir keşif gezisinde nehri Arktik Okyanusu’na kadar kateden ilk kişi olmuştur.^{2, 4}

Bölgede 1920’lardan itibaren keşfedilen geniş petrol sahaları ve farklı maden kaynakları bulunmaktadır. Norman Wells, başlıca petrol üretilen şehirdir. Ayrıca 1970’lerin başında, Mackenzie delta bölgesinde büyük doğal gaz sahaları keşfedilmiştir.^{2, 5}

Şekil 1. Mackenzie Drenaj Havzası (kullanılan veri kaynakları)