İng. Sámi Parliament of Norway
Sami nüfusunun yarısı, yerli halk olarak kabul edildikleri Norveç’te ikamet etmektedir. Norveç’in yaklaşık 40.000 Sami nüfusuna sahip olduğu tahmin edilmektedir.1 Neredeyse yüz yıldır uygulanan katı “Norveçleştirme” politikasının ardından, Norveç’in Samilere uyguladığı bu politikayı tamamen değiştirmesiyle 1980’lerin başında, Alta nehrinde baraj yapılmasına karşı büyük Sami gösterileri yapılmıştır. Gösterilerin ardından, hükümet bir soruşturma başlatmış ve bu soruşturmanın sonucunda ise 1984 yılında bir Sami Parlamentosu kurulması önerisi ortaya atılmıştır.
Sami Parlamentosu ilk olarak 9 Ekim 1989’da Karasjok’ta kurulmuştur. Alta çatışması, yani 1970 ve 1980’lerde Alta ve Kautokeino su yollarına baraj yapılmasına Samilerin karşı çıkması, Sami Parlamentosu’nun kurulması sürecinin hızlanmasına neden olmuştur. Alta ve Oslo’daki gösteriler, dikkatleri Samilere çevirmiştir. Baraj direnişi başarısız olsa da 1980’de Alta çatışması Norveçli yetkilileri Samilerin kültürel ve siyasi hakları hakkında bir kamu raporu hazırlamaya yöneltmiştir.2
Kurulan Sami Parlamentosu, demokratik olarak Samiler tarafından ve Samiler arasından seçilmekte ve Sami halkını ilgilendiren tüm meselelerle ilgilenmektedir. Samilerin siyasi konumunu iyileştirmek ve Sami çıkarlarını desteklemek amacıyla kurulan bu parlamento, Sami halkı için siyasi bir organdır. Buna ek olarak, Sami Parlamentosu’nun bağımsız bir aktör olarak rolü hem ulusal hem de uluslararası arenalarda geçerlidir. Ayrıca, kimsenin Parlamento’ya talimat verme yetkisi yoktur. Sami Parlamentosu kendi önceliklerini belirler ve Sami halkından aldığı yetkiyle kendi politikalarını geliştirir. Bu parlamento, Sami politikasında Norveç Hükümeti’nin başlıca diyalog ortağıdır. Dil, kültür ve eğitimle ilgili konularda, belirli alanlarda idari sorumluluk ve politika araçlarını da üstlenmiştir.3
Sami Parlamentosu, her dört yılda bir yedi seçim bölgesi tarafından seçilen 39 temsilci ile temsil edilen bir meclistir. Genel Kurul, Sami Parlamentosu’nun en yüksek yönetim organı olup parlamentonun faaliyetleri Sami Yasası tarafından sağlanan çerçeve içinde düzenlenir. Genel kurul toplantıları genellikle yılda dört kez Karasjok’taki Sami Parlamento Binası’nda yapılır ve tüm toplantılar halka açıktır. Ayrıca Genel Kurul, Sami Halkını etkilediği düşünülen tüm konuları ele alabilir.3
Genel kurulun liderliği, Sami Parlamentosu’nun prosedürlerini uygular ve parlamento toplantılarını yönetir. Aynı zamanda parlamentonun temsil sorumluluklarıyla da ilgilenmektedir. Genel kurulun başkanı resmi olarak en üst düzey parlamento üyesidir. Başkan, genel kurul tarafından yapılan çalışmaları yönetmekle yükümlüdür. Temsilciler ise, genel kurul oturumlarının hazırlıklarını yürüten komitelerin üyeleridir. Komiteler, Yürütme Konseyi’nin genel oturumda, siyasi muamele için önerdiği tüm maddeleri hazırlar ve Sami Parlamentosu Yürütme Konseyi’nin çalışmaları ve önerilerine dayalı olarak önerilerde bulunurlar. Yürütme Konseyi, Sami Parlamentosu başkanının başkanlık ettiği beş üyeden oluşur. Başkan, Genel Kurul tarafından seçilirken, konseyin diğer dört üyesi de başkan tarafından atanır. Sami Parlamentosu Yürütme Konseyi, Sami Parlamentosu’nun günlük yürütme politikalarından ve siyasi faaliyetlerinden sorumludur. Hem tartışma maddelerini başlatan hem de siyasi kararları uygulayan parlamentonun kabinesi olarak hizmet eder. Buna ek olarak Yürütme Konseyi, Sami Parlamentosu genel kurulunun güvenine sahip olduğu sürece yönetir.
Norveç Devleti, Samiler için İsveç’ten daha fazla bütçe ayırmaktadır. Ayrıca, kültürel katkılarla birlikte, Norveç’in Sami Parlamentosu’na verdiği ödenek, ren geyiği yetiştiriciliği hariç 250 milyon Norveç Kronu (NOK) civarındadır.4 Buna ek olarak, Norveç’teki Sami Parlamentosu’nun yüzden fazla çalışanı bulunmaktadır. Norveç’teki Sami Parlamentosu’nun net bir anayasal konumu yoktur. Bu parlamento hükümetin kontrolü altında olmamakla birlikte, bağımsız bir organ da değildir. Norveç anayasasına göre, devlet yetkilileri Sami halkının dillerini, kültürlerini ve sosyal hayatlarını koruyabilmeleri ve geliştirebilmeleri için uygun koşulları yaratmakla yükümlüdür.5
