Yer Bilimleri

Volkanlar


İng. Volcanos

Transantarktik Dağları Antarktika’yı Doğu ve Batı olarak ikiye ayrır. Doğu Antarktika Proterozoyik’te bir araya gelmiş, Gondwana Kıtası’nın da çekirdeğini oluşturan yaşlı kayaçların oluşturduğu bir kalkandır. Batı Antarktika ise Gondwana’nın parçalanmasını izleyen süreçte farklı boyutlardaki blokların Antarktika ana karasına yamanmasıyla oluşmuştur.1 Antarktika’daki volkanların ve volkanik alanların büyük bir çoğunluğu daha genç kayaçların bulunduğu ve aktif bir tektoniğe sahip Batı Antarktika’da bulunur (Şekil 1). Batı Antarktika’da Transantarktik Dağları’na paralel, Doğu-Batı yönlü genişlemenin sonucu basamaklar şeklinde oluşmuş büyük bir kırık sistemi vardır (bkz. Batı Antarktika Rift Sistemi).2 Antarktik Yarımada’nın kuzey ucunda bulunan volkanlar hariç Batı Antarktika’da bulunan volkanların ve volkanik alanların büyük çoğunluğu Batı Antarktika Rift Sistemi ile ilişkilidir. Batı Antarktika Rift Sistemi’yle ilişkili volkanlar Marie Byrd ve Victoria Karası’nda yoğunlaşmıştır (Şekil 1). Kıtanın en aktif volkanı Erebus, Batı Antarktika Rift Sistemi’ni oluşturan fayların üzerinde gelişmiştir. Antarktik Yarımada’nın kuzeyinde ve Shedland Adaları’nda bulunan volkanlar, Drake/Phonex plakasının Antarktika Plakası altına dalması sonucu gelişen yitim zonunun üzerinde veya gerisinde oluşmuştur.

Antarktika Kıtası’nda bulunan volkanların ve volkanik alanların bulundukları bölgelere göre özellikleri şu şekildedir:3

Güney Shedland Adaları: (1) Deception Adası (62°57’G - 60°38’B), 30 km çapında aktif Kalkan tipi volkanın deniz üzerindeki kalderasıdır. Pleyistosen’den günümüze kadar aktif olan volkanik adada en son 1967, 1969 ve 1970 yıllarında oluşan stromboli tipi patlamalar, adadaki bilim üslerine büyük zarar verdi. Ada, 1820 yılında Britanyalı denizciler William Smith ve Edward Bransfield tarafından keşfedildi. Dar bir boğazdan su basmış kalderaya girişi olan halka şeklindeki adanın dışarıdan normal görünmesi nedeniyle adaya Aldatma Adası adı verildi (bkz. Deception Adası). (2) Penguen Adası (62°06’G - 57°54’B), 1, 7 km boyunda 1, 4 km eninde buzsuz oval bir adadır. 180 m yüksekliğinde cüruf konisi ve etrafındaki lav akıntıları Holosen yaşındadır. Adadaki son volkanik faaliyet 1905 yılında kaydedildi. Ada, 1820 yılında Britanyalı kâşif E. Bransfield tarafından kıyılarındaki penguenlerden dolayı adlandırıldı. (3) Melville Tepesi (62°01’G - 57°41’B), King George Adası’nda yaşı bilinmeyen stratovolkanın aşınmış kalıntısıdır. 549 m yüksekliğindeki zirvesinde, son birkaç binyılda aktif olduğu düşünülen bir krater bulunur. Volkan, 1908-1910 yılları arasında Fransız Antarktika Seferi’nde keşfedildi ve adını Güney Afrika’daki Melville Burnu’ndan aldı. (4) Bridgeman Adası (62°04’G - 56°44’B), George Adasının 37 km doğusunda yer alır. 0, 8 km çapında ve 240 m yüksekliğe sahip, neredeyse daire şeklinde bir adadır. Ada, yaşı bilinmeyen büyük stratovolkandan geri kalmış kalıntıdır.

Graham Karası Volkanları: (5) Brown Bluff (Kahverengi Kayalıklar) (63°32’G - 56°55’B), Antarktik Yarımada’nın en kuzeyinde, bazalt bileşimli zemin üzerindeki gölün içerisinde, buzul altı püskürme sonucu son 1 milyon yılda oluşmuş tuya formunda bir volkandır. Volkanın orijinal çapının yaklaşık 12-15 km olduğu düşünülmektedir. Volkan, adını yaklaşık 750 m’ye varan kahverengi-siyah camsı volkanik malzemeden oluşmuş dik yamaçlarından aldı. (6) Haddington Dağı (64°13’G - 57°38’B), Antarktik Yarımada’nın kuzeyinde yer alan, James Ross Adası’nın büyük bir kısmını kaplayan, 1630 m yüksekliğinde Kalkan tipi volkandır. Miyosen ve Pliyosen dönemlerinde oluşan volkan birçok kez buzul altı ve buzul üstü patlamalarla adanın büyümesine ve şekillenmesine neden oldu. Volkanın en son ne zaman aktif olduğu bilinmemektedir. Volkan, 1842 yılında J. C. Ross tarafından keşfedildi ve adı Haddington Kontu’na atfen verildi. (7) Seal Nunataks (65°03’G - 60°18’B), Grahan Land’ın batısında Larsen Kıtasal Buzulu içinde bulunan, Miyosen-Pliyosen Dönem’de oluşmuş 16 adadan en büyüğüdür. Yaklaşık 368 m yüksekliğinde kül konisidir. Norveçli C. A. Larsen tarafından Aralık 1893’te keşfedildi ve adlandırıldı (bkz. Nunataklar). (8) Argo Point (66°15’G - 60°55’B), Jurayaşlı kayaçlar üzerinde gelişmiş, 300 m çapında ve 175 m yüksekliğinde volkanik cüruf konisidir. Güney Shedland Adaları boyunca gelişen yitim zonunun gerisinde yaklaşık 900 bin yıl önce oluşmuş okyanus adası bazaltlarıdır.

Ellsworth Karası Volkanları: (9) Hudson Dağları (74°25’G - 99°30’B), Miyosen Dönem’de oluşmuş, aşırı derece aşınmış üç stratovolkan (Manthe, Teeters Nunatak ve Moses volkanları) ve volkanların etraflarındaki parazit konilerden oluşan silsiledir. Volkanik alandaki en genç aktivitenin yaşı 2200 yıl olarak bulunmasına karşın 1985 yılında uydu görüntüleri, alanda yeni bir volkanik faaliyeti belirlemiştir. Volkanik silsile, 1940 yılında ABD Antarktik Keşif Gezisi hava uçuşları sırasında keşfedildi ve adı, 1838-1842 yılları arasında bölgede araştırmalarda bulunan USS Peacock gemisinin kaptanı W. L. Hudson’a atfen verildi.

Marie Byrd Karası Volkanları: (10) Murphy Dağı (75°20’G - 110°44’B), 2703 m yüksekliğinde, aşınmış Kalkan tipi volkandır. Miyosen Dönem’de aktif olan volkanın son aktivitesi Pliyosen Dönem’de oldu. 1947 yılında ABD Donanması tarafından çekilen hava fotoğraflarında keşfedildi ve adı, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi çalışanı R. C. Murphy’ye atfen verildi. (11) Takahe Dağı (76°17’G - 112°05?B), zirvesinde 8 km çapında bir kalderası bulunan, 3460 m yüksekliğinde, Kalkan tipi bir volkandır. Yaklaşık 17.700 yıl önceki Pliniyen tipi patlaması Antarktika üzerindeki ozon deliğinin oluşum nedeni olarak gösterilmektedir. En son volkanik aktivitesi yaklaşık 7.600 yıl öncedir. Adı, Yeni Zelanda’dan uçamayan, neredeyse soyu tükenmiş kuş türü takahe’ye atfen verildi. (12) Toney Dağı (75°48’G - 115°48’B), bazaltik bir lav platosundan yükselen uzun bir volkanik masifin 3595 m yüksekliğindeki zirvesini oluşturur. Miyosen Dönem’de aktif olan volkan en son aktivitesini 500 bin yıl önce gerçekleştirdi. Volkan, 1940 yılında ABD Antarktik Keşif Gezisi üyeleri tarafından keşfedildi ve adı Byrd İstasyonu’nda bilimsel lider olan G. R. Toney’e atfen verildi. (13) Frakes Dağı (76°48’G - 117°42’B), Kalkan tipi volkan, 3654 m yüksekliği ile Antartika Kıtası’nın üçüncü en yüksek volkanıdır. En son 1,7 milyon yıl önce faaliyet gösterdi. Volkan, 1959-1966 yılları arasında ABD donanması ve ABD Jeoloji Dairesi tarafından ortaklaşa yapılan hava fotoğraflarından kıtanın haritalanması sırasında keşfedildi ve adı, ABD Antarktika Programı’nda jeolog olarak görev yapan L. A. Frakes’e atfen verildi. (14) Streere Dağı (76°44’G - 117°49’B), yüksekliği 3500 m olan aktif Kalkan tipi bir volkandır. Volkanın ne zaman oluştuğu bilinmemektedir. Volkan, 1959-66 yılları arasında ABD Jeoloji Servisi tarafından yapılan yer araştırmaları ile ABD Donanması’nın sağladığı hava fotoğraflarında keşfedildi ve adı, projede görevli biyolog W. C. Steere’e atfen verildi. (15) Hampton Dağı (76°29’G - 125°48’B), 3323 m yüksekliğinde ve zirvesinde 5 km çapında bir kalderası bulunan Kalkan tipi volkandır. Miyosen Dönem’de aktif olan volkanın kraterinde bulunan 10-20 m yüksekliğindeki buz kuleleri, hâlen jeotermal olarak aktif olduğunu göstermektedir. Volkan, 1940 yılında ABD Antarktik Keşif Gezisi hava uçuşları sırasında keşfedildi ve ekip üyesi R. Hampton’a atfen adlandırıldı. (16) Sidley Dağı (77°02’G - 126°06’B), Antarktika Kıtası’nın en yüksek (4285 m) stratovolkanıdır. Pliyosen Dönem’de aktif oldu. Volkan, Tuğamiral Richard E. Byrd tarafından 18 Kasım 1934’te bir uçuşta keşfedildi ve adı 1933-35 Byrd Antarktika Seferi’ne katkıda bulunan William Horlick’in kızı Mabelle E. Sidley’e atfen verildi. (17) Waesche Dağı (77°10’G - 126°54’B), 3295 m yüksekliğinde Kalkan tipi volkandır. Pliyosen’den beri aktif olan volkan en son 8000 yıl önce faaliyet gösterdi. 1940 ABD Antarktik Keşif Gezisi’nde keşfedildi ve adını Antarktika Hizmet Yürütme Komitesi üyesi Koramiral R. R. Waesche’ten aldı. (18) Siple Dağı (73°15’G - 126°06’B), 3110 m yüksekliğinde, aktif Kalkan tipi volkandır. Holosen Dönem’de oluştuğu düşünülmektedir. Zirveye yakın kül konileri, volkanın yakın zamanda aktivitesi olduğunu gösterir. Adını, Amerikalı Antarktika kaşifi ve coğrafyacısı Paul A. Siple’den aldı. (19) Andrus Dağı (75°48’G - 132°14’B), 2978 m yüksekliğinde, zirvesinde 4, 5 km genişliğinde krateri olan bir Kalkan tipi volkandır. 1964-1968 ABD Donanması ve ABD Jeoloji Dairesi’nin Antarktika’nın hava fotoğraflarından haritalanması projesi sırasında keşfedildi ve Bryd İstasyon sorumlusu Teğmen C. H. Andrus’a atfen adlandırıldı. (20) Bursey Dağı (76°01’G - 132°38’B), her biri 4-5 km çapa sahip kaldera bulunduran Hutt Peak ve Koerner Bluff volkanlarıyla birlikte Kalkan tipi kompleks bir volkandır. 2780 m yüksekliğe sahip volkanın Miyosen Dönem’de oluştuğu ve son olarak yaklaşık 500 bin yıl önce aktif olduğu tespit edildi. Volkan, 1940 yılında ABD Antarktik Keşif Gezisi hava uçuşları sırasında keşfedildi ve ekip üyesi J. Bursey’e atfen adlandırıldı. (21) Moulton Dağı (76°03’G - 135°08’B), 3078 m yüksekliğinde Kalkan tipi volkandır. Pliyosen Dönem’de aktif olan volkanın yakın tarihli bir aktivitesi rapor edilmemiştir. Volkan, 1940 yılında ABD Antarktik Keşif Gezisi sırasında keşfedildi ve ekip üyesi, köpek kızaklarının baş sorumlusu R. S. Moulton’a atfen adlandırıldı. (22) Berlin Dağı (76°03’G -- 135°52’B), 2 km’den daha geniş kalderaya sahip, Merrem Peak adı verilen parazit konisiyle birlikte Kalkan tipi kompleks bir volkandır. Zirvesi 3478 m’dir. Pleyistosen-Holosen dönemlerinde Pliniyen tipi patlamalarla bol miktarda tefra üreten volkan, geniş bir koni oluşturdu. Günümüzde gaz çıkışlarıyla faaliyette olan volkan üzerinde bu faaliyetler sonucu oluşmuş buz kuleleri bulunur. Adı, 1940 yılında volkanda ilk çalışmaları yapan L. M. Berlin’e atfen verildi.

Victoria Karası Volkanları/Volkanik Bölgeleri: (23) Morning Dağı (78°31’G - 163°35’D), McMurdo Volkanik Grubu’na (MVG) ait Erebus Volkanik Bölgesi’nde bulunan, 2723 m yüksekliğinde Kalkan tipi volkandır. Zirvesinde 4, 9 km çapında bir kalderası bulunur. Miyosen Dönem’den bu yana aktif olan volkan üzerinde 20 bin yıl önce son parazit koniler oluştu. Volkan, 1901-1903 yılları arasında R. F. Scott yönetimindeki British Ulusal Antarktik Seferi sırasında keşfedildi ve adı, seferde kullanılan destek gemisi olan SY Morning’e atfen verildi. (24) Vernon Harcourt Dağı (72°32’G - 169°55’D), MVG’nin Erebus Volkanik Bölgesi’nde bulunur. 1535 m yüksekliğinde stratovolkandır. Miyosen yaşında olan volkan, 1841’de Sir J. C. Ross tarafından keşfedildi ve adı, British Assosication kurucularından R. W. Vernon Harcourt’a atfen verildi. (25) Royal Society Volkanik Bölgesi (78°10’G 162°40’D), MVG’nin Erebus Volkanik Bölgesi’nde, en yüksek tepesi 3025 m (Lister Dağı) olan volkanik dağ silsilesidir. Bölgede elliden fazla kül konisi bulunur. En son volkanik aktivitesinin Holosen Dönem’de olduğu belirlendi. Bölge, 1901-1904 yılları arasında R. F. Scoot liderliğindeki British Ulusal Antarktika Bilim Seferi sırasında, geziye destek veren Royal Socity’e atfen adlandırıldı. (26) Discovery Dağı (78°22’G - 165°01’D), Ross Kıtasal Buzulu’nun kuzeybatı kısmına bakan McMurdo Körfezi’nin başında, 2578 m yüksekliğinde izole bir stratovolkandır. MVG’nin Erebus Bölgesi’nde yer alır. Miyosen Dönem boyunca aktif olan volkan, alkalen karakterli magma ürünleri püskürttü. Volkan, en son 1, 87 milyon yıl önce faaliyet gösterdi. 1901-1904 yılları arasındaki British Ulusal Antarktik Seferi sırasında keşfedilen volkana adı, keşif gemisi Discovery’ye atfen verildi. (27) Black Adası (78°12’G - 166°25’B), MVG’nin Erebus Volkanik Bölgesi’nde, Ross Takım Adaları’nın en güneyinde yer alan adadır. Adada en son 1, 7 milyon yıl önce oluşan volkanik aktivitelere bağlı birçok trakit bileşimli lav kubbesi ile cüruf konileri bulunur. 1901-1903 yılları arasında R. F. Scott yönetimindeki British Ulusal Antarktik Seferi sırasında üzerinde kar bulunmadığı için bu ad verildi. Kar eksikliği volkanik aktiviteler sonucu değil, adanın rüzgârdan korunaklı olmasından kaynaklanmaktadır. (28) Beaufort Adası (76°56’G - 166°56’D), MVG’nin Erebus Volkanik Bölgesi’nde, Ross Takım Adaları’nın en kuzeyinde bulunanıdır. Adanın tamamı, yaşı bilinmeyen bir bazalt bileşimindeki stratovolkanın aşınmış kalıntısıdır. Ada, 1841 yılında Kaptan J. C. Ross tarafından keşfedildi ve adı, ekip üyesi Kraliyet Donanması Hidrografı Sir F. Beauford’a atfen verildi. (29) Melbourne Dağı (74°21’G - 164°42’D), MVG’nin Melbourne Volkanik Bölgesi’nde bulunan, 2733 m yüksekliğinde, mükemmel koni şekilli stratovolkandır. Pliyosen-Pleyistosen dönemlerinde aktif olan volkanın son büyük aktivitesi 1892 yılında oldu. Kıtadaki aktif iki volkandan biridir. Volkan, 1842 yılında J. C. Ross tarafından keşfedildi ve adı, dönemin Birleşik Krallık Başbakanı, Melbourne Lordu William Lamb’e atfen verildi. (30) Franklin Adası (76°05’G - 168°19’D), MVG’nin Erebus Volkanik Bölgesi’nde, Ross Takım Adaları’nın hemen kuzeyinde yer alır, takım adaların bir üyesi olarak kabul edilmez. Ada, 13 km uzunluğunda, Pleyistosen Dönem’de oluşmuş Kalkan tipi bir volkanın kalıntısıdır. Ada, 1841 yılında Kaptan J. C. Ross tarafından keşfedildi ve Van Diemen Land (Tasmania) Valisi ve Arktik kâşifi olan Sir J. Franklin’e atfen verildi. (31) Erebus Dağı (77°31’G - 167°09’D), 3794 m yüksekliği ile Antarktika’nın ikinci en yüksek, Güney Yarım Küre’nin en aktif stratovolkanıdır (Şekil 2). Ross Denizi’nin Victoria Karası kıyıları boyunca uzanan Ross Takımadaları’nın en büyüğü olan Ross Adası’nda (bkz. Ross Adası) bulunur. Volkan, Sir James Clark Ross’un Antarktika seferinde, 27 Ocak 1841 tarihinde keşfedildi ve adı, keşifte kullanılan HMS Erebus gemisine atfen verildi (bkz. Erebus Volkanı). (32) Bird Dağı (77°16’G - 166°44’D), Ross Adası’nda bulunan dört volkandan en küçüğüdür. Kalkan tipi volkanın yüksekliği 1765 m’dir. 3, 8 milyon yıl yaşındaki volkan, adını 1901-1903 yılları arasında R. F. Scott yönetimindeki British Ulusal Antarktik Seferi sırasında, bulunduğu yarımadanın kuşa benzemesi nedeniyle aldı. (33) Terra Nova (77°31’G - 167°57’D), Ross Adası’nda bulunan dört volkandan biridir. 2130 m yüksekliğindeki Kalkan tipi volkan, en son yaklaşık 800 bin yıl önce faaliyet gösterdi. Volkan, 1901-1904 yılları arasındaki British Antarktika Ulusal Bilim Seferi sırasında keşfedildi ve adı, yardım gemisi olan Terra Nova’ya atfen verildi. (34) Terror Dağı (77°31’G - 168°32’D), Ross Adası’nın doğu bölümünü oluşturan, 3262 m yüksekliğinde bir Kalkan tipi volkandır. Volkan, Pleyistosen Dönem’de aktif olup günümüzde aktif değildir. 1841 yılında Kaptan J. C. Ross tarafından keşfedildi ve adı, seferde kullanılan ikinci gemi olan HMS Terror’a atfen verildi. (35) Coulman Adası (73°28’G - 169°45’D), MVG’nin Hallet Volkanik Bölgesi’nde birçok Kalkan tipi volkanın üst üste yığışması sonucu oluştu. Adanın güney kısmında bulunan Hawkes Heights, adanın en yüksek noktasıdır (2000 m) ve yaklaşık 5 km çapında 700 m derinliğinde bir kalderaya sahiptir. Ada, 1841 yılında Kaptan J. C. Ross tarafından keşfedildi ve kayınpederi T. Coulman’a atfen adlandırıldı. (36) Daniel Yarımadası (72°50’G - 169°35’D), MVG’nin Hallet Volkanik Bölgesi’ni oluşturan en az üç örtüşen Kalkan tip volkandan oluşmuş bir yarımadadır. Yarımadanın en yüksek noktası orta bölümünde bulunan Brewster Dağı’dır (2026 m). Yarımadadaki volkanik faaliyet yaklaşık 12, 4 milyon yıl önce başladı ve 5, 6 milyon yıl önce sona erdi. Yarımadaya adı, 1957-1959 yılları arasında Yeni Zelanda Jeolojik Araştırma Antarktika Seferi’nde, Adare ve Hallet yarımadalarına benzetilerek verildi. (37) Hallet Yarımadası (72°30’G - 170°10’D), Adare ve Daniel yarımadalarına benzer şekilde MVG’ye ait Kalkan tip volkanların oluşturduğu bir komplekstir. Üçgen şeklindeki yarımadanın denize bakan kısımları yaklaşık 1500 m’lik dik yamaçlardan oluşur. (38) Adare Yarımadası (71°40’G - 170°30’D), MVG’nin Hallet Volkanik Bölgesi’nde, Kalkan tipi volkanların yığışımı ile oluşmuş, en yüksek noktası 2083 m olan yarımadadır. Yarımadanın en genç kayaçları 1, 14 milyon yıl yaşındadır. Yarımada 1841 yılında Kaptan J. C. Ross tarafından keşfedildi. (39) Abbott Dağı (74°42’G - 163°50’D), MVG’nin Melbourne Volkanik Bölgesi’nde bulunan, 1020 m yüksekliğinde ve yaklaşık 628 bin yaşında bazanit bileşimindeki cüruf konisidir. 1910-1913 yılları arasındaki British Antarktika Seferi’nde keşfedildi. Keşif üyesi Astsubay G. W. Abott’a atfen adlandırıldı. (40) Overlord Dağı (73°10’G - 164°36’D), MVG’ye ait Melbourne Volkanik Bölgesi’nde bulunan 3395 m yüksekliğinde, etrafında birçok parazit konisi bulunan asimetrik bir koniye sahip stratovolkandır. Miyosen-Pliyosen dönemlerinde faaliyet gösteren volkanın yakın tarihli bir aktivitesi tespit edilmedi. Volkan, 1962-1963 yılları arasında Yeni Zelanda Jeolojik Araştırma Seferi sırasında keşfedildi ve adı, etrafındaki parazit konilere tepeden baktığı için overlord (lordlar üstü) olarak verildi. (41) The Pleiades Volkanik Alanı (72°42’G - 165°32’D), MVG’ye ait Melbourn ve Overlord volkanlarının bulunduğu Melbourne Volkanik Bölgesi’nde, üst üste gelişmiş volkanik konilerden oluşmuş volkanik alandır. Alanın en yüksek tepesi 3040 m yüksekliğindeki Pleiones stratovolkanıdır. Alanda bulunan volkanların büyük bir kısmı Miyosen Dönem’de oluştu. Alandaki en son volkanik aktivitenin Holosen Dönem’de olduğu tespit edildi. Volkanik alan, 1962-1963 yılları arasında Yeni Zelanda Jeolojik Araştırma Seferi sırasında keşfedildi ve adı, Ülker Takım Yıldızı’na atfen verildi. (42) Balleny Adaları (66°55’G - 163°45’D), Ross Denizi’nin kuzeyinde, Batı Antarktika Rift Sistemi’nin deniz altı uzantısı üzerinde gelişmiş adalar zinciridir. Buckle, Sturge ve Young adaları üzerinde stratovolkanlar bulunur. Sturge Adası’nın kuzey kesiminde yer alan Brown Peak’in 2001 yılında faaliyeti uydu görüntülerinden saptandı. Adalar 1839 yılında J. Balleny tarafından keşfedildi (bkz. Balleny Adaları).

Wilkes Karası Volkanları: (43) Gaussberg (66°48’G - 89°11’D), Doğu Antarktika’da bulunan ender volkanlardan biridir. Pleyistosen Dönem’de buzul altında oluştu. Buzul, su altı erozyonu ile aşınan volkanın günümüzde 370 m yüksekliğinde kalıntısı kaldı. Volkan, 1902 yılında Alman Antarktika Seferi sırasında keşfedildi ve adı, ünlü Alman matematikçi C. F. Gauss’a atfen verildi.

Arktik Dairesi içerisindeki en önemli volkan Jan Mayen (Norveç) Adası’ndaki (1) Beerenberg’dür (71°43’K - 9°45’D). Dünyanın en kuzeyinde bulunan Kalkan tipi aktif volkanın yüksekliği 2277 m’dir 4. Daire içindeki diğer önemli volkanik alan Grönland’ın doğusunda yer alan, Norveç’e bağlı Svalbard Adası’dır. Adada Pleyistosen’de faaliyet göstermiş, adını Norveç Kralı Sverre Sigurdsson’dan almış, 507 metre yüksekliğinde (2) Sverrefjellet5 ve 1100 m yüksekliğinde (3) Sigurd6 (79°17’K - 13°50’D) volkanları bulunur (Şekil 3).


Kaynakça

1 Storey, B. C. ve Granot, R. 2021. Tectonic history of Antarctica over the past 200 million years. Smellie, J. L., Panter, K. S. ve Geyer, A. (editörler ) Volcanism in Antarctica: 200 Million Years of Subduction, Rifting and Continental Break-up. Geological Society, London, Memoirs, 55.

2 Behrendt, J.C.; LeMasurier, W.E.; Cooper, A.K.; Tessensohn, F.; Tréhu, A.; Damaske, D. (1991). Geophysical studies of the West Antarctic Rift System. Tectonics. 10 (6): 1257-1273

3 van Wyk de Vries, Maximillian; Bingham, Robert G.; Hein, Andrew S. (2018). A new volcanic province: an inventory of subglacial volcanoes in West Antarctica. Geological Society, London, Special Publications. 461: 231-248. doi:10.1144/sp461.7

4 https://volcano.si.edu/volcano.cfm?vn=376010 . 28.09.2021

5 Treiman, Allan H. (2012-03-02). Eruption age of the Sverrefjellet volcano, Spitsbergen Island, Norway. Polar Research. 31: 17320

6 https://www.volcanodiscovery.com/fr/sigurd.html. 28.09.2021

Şekil 1.Antarktika’daki volkanlar (Volkanları tanımlayan sayılar metin içerisinde verilmiştir.)

Şekil 2. Güney Yarım Küre’nin en aktif volkanı Erebus

Şekil 3. Arktik Dairesi içindeki önemli volkanlar (Volkanları tanımlayan sayılar metin içerisinde verilmiştir)


Yazarlar