İng. Wilkes Land
Wilkes Bölgesi, Güney Hint Okyanusunda, Queen Mary Sahili ile Adelie bölgesi arasında, Cape Hordern’den 100° 31’, Pourquoi Pas Noktası’na, 136° 11’ kadar olan doğu boylamları arasında yer almaktadır. Bu bölgenin neredeyse tamamı ortalama olarak 1800-2900 metre değişen yükselti değerlerine sahip olan Doğu Antarktika Buz örtüsü ile kaplıdır. 1 Bölge, kuzey-güney doğrultusunda yaklaşık 2600 km kadar uzanmaktadır ve yaklaşık 2.600.000 km² yüzölçümüne sahiptir.1 Vostok istasyonu Wilkes bölgesi üzerinde yer almakla beraber yine bu arazinin 3233 metre ile en yüksek noktasını teşkil etmektedir.
Wilkes Bölgesi, adını 1838-1842 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri Keşif Seferi’ni komuta eden Amerikalı kâşif Teğmen Charles Wilkes’ten almıştır. Adlandırma, Wilkes’in 2.400 km kıyı boyunca kıta kenarını keşfetmesinin bir sonucu olarak verilmiştir, böylece Antarktika’nın bir kıta olduğuna dair önemli bir kanıt sağlanmıştır.2
Uzaklığı ve kalın buz örtüsü nedeniyle, Doğu Antarktika’daki Wilkes Bölgesinin iç kesimleri, yalnızca birkaç kıyı çıkıntısından ve uydu jeofizik verilerinden bilinen, Dünya üzerindeki en az anlaşılan jeolojik bölgelerden birini temsil etmektedir. 3-4-5 Wilkes Bölgesinin tektonik yapısı, Doğu Antarktika Kratonunun tektonik evrimini anlamak için temel öneme sahiptir. Bu bölge Gondwana, Rodinia ve Columbia süper kıtalarının birleşmesini ve parçalanmasının izlerini taşıyan ve süperkıta döngüsü modelleri üzerinde çok önemli bir veri kaynağı olabilme potasiyeline sahiptir 3-6-7. Wilkes Bölgesinde yer alan buz havzaları, diğer alanlara göre değişime daha açık olabilmektedirler.8 Bu bölge içerisinde buz tabakası yatağı ağırlıklı olarak deniz seviyesinin altındadır. 9 Son uydu gözlemleri, Wilkes bölge havzaları için, denize yakın kesimlerde incelme ve buz şelflerinin alt bölümlerinde hızlı bazal erime miktarları dahil olmak üzere, önemli değişim oranlarına işaret etmektedir. 10-11
Wilkes Bölgesinde bulunan Ardery ve Odbert Adaları fulmarin kuş türlerinin üreme alanı olarak Antarktika Antlaşması kapsamında özel koruma alanı olarak listelenmektedir. Kuş popülasyonu ve dağılımın raporlandığı bir çalışmaya göre bölgede 5000 çift Güney Fulmarı, 300 çift Antarktika Kuşu (Antarktik Petrels), 750 çift Cape Petrels ve 1100 çiftin üzerinde Snow Petrel bulunmaktadır.11 Wilkes Bölgesinin mikrofaunası da büyük çeşitlilik göstermektedir. Özellikle yaz güneşi ile ısınan ve geçiş rüzgarları ile nemlenen toprak üzerinde yoğun biyolojik aktivite görülmektedir. Bu bölgede toprak yüzeyinde ve yüzeyin hemen altında mikrobiyal yaşama rastlanır. Burada mikrobiyal yaşam farklı bakteri, maya ve mantar türleri ile çeşitlenmektedir. Wilkes Bölgesi toprak analizlerine göre, artan bakteri ve maya yoğunluğu birbirine paralel gözükmektedir. Ayrıca bakteri yoğunluğu artan toprak pH’ı ile korelasyon göstermektedir. Ayrıca bölgede çeşitli siyanobakteri ve alg türleri tespit edilmiş ve klorofil miktar tayini ile bu canlıların adaptasyonu ve hayatta kalma becerisi anlaşılmak istenmiştir.12 Yapılan bir diğer çalışmada Wilkes Bölgesinde bulunan Windmill Adası Bölgesi üzerinde ağır metal direnci olan heterotrofik bakteri türleri karakterize edilmiştir. Yapılan filogenetik analizler sonucu bölgede Bacillus, Lysinibacillus, Micrococcus ve Stenotrophomonas cinslerinin bulunduğu gösterilmiştir. Aynı zamanda bu türler soğuğa ve tuzluluğa karşı da tolerans göstermektedir. 13 Wilkes Bölgesinde yapılan çalışmalar sayesinde gün geçtikçe yeni türler literatüre ve bilime kazandırılmakta ve bu extremofil türler astrobiyoloji çalışmalarında da sıklıkla kaynak gösterilmektedir. Bölgede bulunan tardigrad popülasyonu örnek verilebilir.14
